Антибиотиците се моќен сојузник во борбата против инфекциите, но прекумерната употреба резултира со отпорност на бактерии. Тоа значи дека повеќе нема да можеме да лекуваме одредени инфекции и дека тие можат да бидат опасни по живот.
Антибиотиците се исклучително важна и голема група на различни лекови кои се користат за лекување на бактериски заразни болести. Антибиотиците ги убиваат бактериите со различни механизми кои ги нарекуваме бактерицидно дејство или делуваат бактериостатски, односно ја спречуваат нивната репродукција.
Од откривањето на пеницилинот, првиот антибиотик, во 1928 година, овие лекови го променија човештвото на подобро и спасија многу животи кои претходно завршија поради болести кои успешно ги лекуваме денес, како што се гнојно воспалено грло, пневмонија или инфекции на дигестивниот систем. – објасни за 24 часа д-р Ана Гвериќ Гргиниќ од Хрватскиот институт за јавно здравје.
д-р. Гвериќ Гргиниќ истакнува дека отпорноста на бактериите на антибиотици е глобален јавно здравствен проблем кој се влошува секоја година и дека, според проценките на Светската здравствена организација, околу 700.000 луѓе годишно ширум светот умираат поради болести предизвикани од резистентни бактерии, во ЕУ. просекот е околу 35.000 луѓе годишно, додека Хрватска е во европскиот просек и се проценува дека од 100.000 жители, еден од седум Хрвати умира поради компликации предизвикани од отпорност на бактерии.
„Бактериските генерации траат кратко, се делат на секои 10 минути, при оваа поделба можат да развијат отпорни форми, а нивната еволуција е многу побрза од нашата. Луѓето во текот на нивниот живот, научната заедница и фармацевтската индустрија не можат да бидат во чекор со развојот на резистентни бактерии со развојот на нови антибиотици. Затоа е исклучително важно да ги зачуваме овие што ги имаме и да не ги трошиме. Појавата на бактериска отпорност на антибиотици е исклучително важна поради намалениот избор на антибиотици кои делуваат против сè поотпорните бактерии. Со оглед на тоа што живееме во свет со развиена медицинска наука и професија, животниот век се зголемува, а дијагностичките и терапевтските процедури се сè поуспешни. Појавата на болнички бактерии отпорни на антибиотици е голема закана за успехот на преживувањето по инвазивниот третман во кој имунолошкиот систем е ослабен како хемотерапија или трансплантација на органи“, додаде д-р Гвериќ Гргиниќ и објасни дека пандемијата на Ковид го зголеми проблемот со антимикробна отпорност поради честа појава на бактериски компликации.и потребата од нивно лекување со антибиотици.
Сепак, повеќе од 90 проценти од антибиотиците се користат надвор од болничките установи, а најчесто тоа се лекови за лекување на уринарни инфекции, акутен синузитис и акутен фарингитис.
„Потрошувачката на антибиотици во 2022 година изразена во дефинирана дневна доза (ДДД) на 1.000 жители на ден изнесувала 19,58, односно во 2022 година, 20 жители од 1.000 земале најмалку една дефинирана дневна доза на антибиотици секој ден. Финансиската потрошувачка на антибиотици изнесува 325.031.261 куни. Во 2022 година, гледајќи го ДДД/1000/ден, најчесто се препишувале пеницилини, макролиди, цефалоспорини, кинолони и тетрациклини“, објаснуваат од Хрватската агенција за лекови и медицински производи, која ја следи потрошувачката на лекови во Хрватска.
„Резистенцијата на антибиотици е секако една од најсериозните закани за јавното здравје во светот. Според податоците на ЕМА, се проценува дека само во Европската унија инфекциите предизвикани од бактерии отпорни на антибиотици се причина за 33.000 смртни случаи годишно. Неправилното и прекумерно препишување на антибиотици и нивната неправилна употреба ја промовира отпорноста на микроорганизмите на антибиотици и го зголемува ризикот од развој на други болести. Предметниот проблем го отежнува недостигот на нови антибиотици на пазарот“, велат од ХАЛМЕД.
„Во аптеките обично издаваме орални антибиотици, вклучително и сирупи за деца, а потоа антибиотици кои се применуваат локално, како капки за очи или уши и маст за очи. Треба да се запомни дека секој антибиотик се издава со рецепт, единствен исклучок е антибиотска крема за рани. Иако со години има прописи кои ни наложуваат да не издаваме антибиотици без рецепт, сепак има поединци кои тоа го бараат и не разбираат дека ни се закануваат високи финансиски казни доколку го сториме тоа“, вели маг. фарма. Емилија Хорват од Градска аптека Загреб.
Не е тајна дека поединци затоа се снаоѓаат со набавка на антибиотици во соседните земји каде што се уште не постојат такви прописи, односно антибиотиците се продаваат и во аптеките.
можете да купите без рецепт.
„Од искуство, се чини дека луѓето имаат впечаток дека антибиотиците се лекови кои секогаш им помагаат кога се болни, но не се свесни дека тоа важи само за бактериски инфекции, а не и кога станува збор за вируси или грип. Исто така, постои уште една голема заблуда кога зборуваме за употребата на лекот, за која многу малку знаат. Некои од нив не ги слушаат упатствата на лекарот, а некои не слушаат ни нас фармацевтите кога им објаснуваме како да го земаат лекот во аптеките, иако тоа е многу важно“, вели м-р. Хрватот.
Имено, антибиотикот може успешно да делува и да ја излечи болеста само доколку се зема во пропишаната доза, времетраење и на начин што одговара на препораките на производителот.
„Тоа значи дека одредени антибиотици се поефикасни кога се земаат на празен стомак, за други подобро е да се земаат со храна. Дефинитивно треба да му кажете на вашиот лекар и фармацевт ако земате други лекови, особено со групата хинолони, каде што антацидите или инхибиторите на протонската пумпа кои ја намалуваат киселоста на желудникот и на тој начин можат да ја намалат ефикасноста на лекот се контроверзни. Исто така, важно е ако имате алергија на една од компонентите на лекот, како што е, на пример, пеницилин. Добро би било да се напише тој податок на здравствената книшка доколку веднаш се забележи. Исто така, луѓето не знаат дека по препишувањето на лекот, рецептот важи само три дена, без разлика дали е викенд или неработен ден. По три дена рецептот се брише од системот, па да побараат од докторот нов“, предупредува маг. Хрватот.
„Доколку ни е дијагностицирана бактериска заразна болест, важно е да ја завршиме антибиотската терапија за да се излечи болеста и да оздравиме. Врз основа на истражувањето се одредува времетраењето на третманот, дозата на антибиотикот и времето кога треба да го земеме антибиотикот. Рецептот и упатствата што ги добиваме од докторот за време на антибиотската терапија го прават антибиотикот најдобро да делува на бактериите во телото и на местото каде што тие го предизвикале воспалението. Прекинувањето на третманот или прескокнувањето на дозите кога се чувствуваме подобро не значи дека бактериите што ја предизвикале болеста се уништени. Некои од бактериите кои го преживуваат третманот може да ја разгорат болеста. Лекарите кои ја констатирале бактериската заразна болест и го определиле третманот ќе го определат времетраењето на лекувањето во зависност од клиничката слика и лабораториската дијагностика и врз основа на тоа ќе утврдат кога е неопходно да се прекине антибиотската терапија“, вели д-р Гвериќ Гргиниќ. , предупредувајќи дека препишувањето антибиотици кога не е потребно.
„Тоа се најчестите инфекции на горниот респираторен систем, кои во 80 до 90 проценти од случаите, во зависност од истражувањата, се предизвикани од вируси. Само лекарите по увид во текот на болеста, преглед, лабораториска и по потреба радиолошка обработка, дијагностицираат бактериско заболување за кое потоа препишуваат антибиотска терапија. Антибиотиците се безбедни лекови, без несакани ефекти, па затоа понекогаш се препишуваат само за да бидат безбедни, меѓутоа, никој не сака да земе лек што не му е потребен затоа што иако несаканите ефекти не се веднаш забележливи, главниот несакан ефект на антибиотиците е нивното влијание врз нашите добри бактерии. Човечкиот збир на добри бактерии се нарекува микробиом и е една од важните компоненти на човечкиот организам, учествува во процесите на имунитетот и метаболизмот“, продолжи д-р Гвериќ Гргиниќ.
„Токму за да се зачува микробиомот, современите студии укажуваат на потребата од земање антибиотици заедно со пробиотици како што се, на пример, Saccharomyces boulardii, lactobacillus acidophilus bifidobacterium lactis. Треба да се запомни дека антибиотикот се зема во одреден временски интервал, па ако сте прескокнале една тура од терапијата, не треба да земате двојна, бидејќи се зголемува веројатноста за несакани ефекти. Најчести причини се дијареа, гадење и стомачни болки“, изјави М.Д. Хорват, додавајќи дека многу луѓе чуваат антибиотици во својата домашна аптека, иако таму не припаѓаат.
„Домашната аптека е многу корисна и важна за секојдневието и буквално служи како прва помош, во домашната аптека ви се потребни антипиретици и лекови против болки. Треба да имате антисептик спреј и нешто за дезинфекција на мали рани, како и завои или гипс, а заедно со репеленти, добро е да чувате и антихистамин и крем за ублажување на реакциите на убоди или убоди од инсекти. Дополнително, добро е да имате средство за ублажување на дијареата и повраќањето, како што е активен јаглен, како и орален раствор за рехидратација за надополнување на електролити во случај на дијареа и повраќање. Меѓутоа, на антибиотиците им нема место таму“, предупредува м-р. Хорват наведува дека антибиотиците се препишуваат за акутни состојби и се наменети за лекување на одредена инфекција.
Всушност, за лекувањето да биде прецизно и насочено, лекарите често бараат антибиограм, лабораториски тест кој одредува кој антибиотик има најдобар ефект.
„Кај домашната аптека, како и антибиотиците, исклучително е важно да се чуваат во согласност со упатството, што значи дека се соодветни
температура и надвор од директна сончева светлина. На секое пакување од лекот пишува на која температура и под кои услови треба да се чува, па постапете соодветно. Исто така, многу е важно да се обрне внимание на датумот на истекување на секој лек, вклучувајќи ги и антибиотиците. Обично се означува со месец и година, што значи дека производителот гарантира дека лекот ќе биде ефикасен до крајот на наведениот месец од таа година. После тоа, ефективноста може да се намали бидејќи активните супстанции се распаѓаат или се формираат штетни соединенија“, предупреди маг. Хрватот.
Лековите на кои им истекол рокот на употреба, како и оние што ви останале по земањето на терапијата, без разлика дали се работи за антибиотик или друг лек, можете да ги однесете кај матичен лекар или фармацевт кој ќе се грижи за нив на соодветен начин.
