Насилството на окупираниот Западен Брег се зголеми откако Израел почна да го бомбардира Појасот Газа и се судри со Хезболах на границата со Либан, што ја подгрева загриженоста дека палестинската територија може да стане трет фронт во поширока војна, наведува Ројтерс.
Израел води војна против милитантната група Хамас во палестинската енклава Газа, но израелските војници и доселеници се повлекоа од Газа во 2005 година. Израел сè уште го окупира Западниот Брег, кој беше окупиран заедно со Газа во војната на Блискиот Исток во 1967 година.
Хамас, кој ја контролира Газа, уби повеќе од 1.400 луѓе во ненадеен напад во Израел на 7 октомври, што доведе до израелско бомбардирање во кое загинаа 3.500 луѓе во Газа. Израел подготвува сеопфатен копнен напад врз Газа за да го уништи Хамас.
Западните земји кои го поддржуваат Израел се плашат од поширока војна која ќе го вклучи Либан, каде што се наоѓа групата Хезболах поддржана од Иран, како втор фронт и Западниот Брег, потенцијален трет фронт.
Судирите меѓу израелските војници и доселеници и Палестинците веќе станаа смртоносни. Повеќе од 80 Палестинци се убиени во насилствата на Западниот Брег од 7 октомври, а Израел уапси повеќе од 900 луѓе. Во петокот тој изврши нови рации во текот на ноќта и во зори и приведе десетици луѓе.
Израелските сили извршија операции и воздушен напад врз палестински бегалски камп на Западниот Брег во четвртокот, при што загинаа најмалку 12 лица, соопштија палестинските власти, а израелската полиција соопшти дека еден полицаец е убиен.
Насилството претставува предизвик и за Израел и за Палестинската управа (ПА), единственото меѓународно признаено палестинско раководно тело со седиште таму.
Израелската војска соопшти дека е во состојба на висока готовност и се подготвува за напади, вклучително и напади на милитантите на Хамас на Западниот Брег.
Џонатан Конрикус изјави за Ројтерс дека Хамас се обидува да го вовлече Израел во војна „на два или три фронта“.
„Дајте им на луѓето оружје, нека се борат“
Според Ројтерс, во Рамала се појавиле повици за поддршка на военото крило на Хамас, кое е ривал на владејачката партија Фатах во ПС, што покажува зголемен апетит за вооружен отпор.
„Дајте им на луѓето пушки. Нека се судрат. Ќе покажеме што можеме“, изјави за новинарите Салах, 20-годишен демонстрант.
Официјалниот претставник на Фатах Мовафак Сехвил изјави за Ројтерс: „Треба да ги оставиме уздите и да ги искористиме сите средства за да се бориме против окупацијата“.
Сепак, има и луѓе кои не се подготвени да се борат.
Низар Муграби, сопственик на архитектонска фирма, рече дека е згрозен од нападот на Израел врз Газа, но не е подготвен да земе оружје.
„Нетанјаху сака да се бори, Ханија сака да се бори – ставете ги во пустина со пушки и нека се пукаат меѓу себе“, рече тој, мислејќи на израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху и лидерот на Хамас Исмаил Ханије.
Палестинските власти и израелските аналитичари велат дека бројни фактори засега помагаат да се разгорат тензиите, но и донекаде го ограничуваат нивниот опсег.
Еден од овие фактори е големиот број апсења извршени од Израел.
Хамас ги наведе нападите врз Палестинците на Западниот Брег и апсењата оваа година како дел од неговото образложение за нападот на 7 октомври. Но, апсењата, исто така, го спречија насилството на Западниот Брег, рече Салах ал-Каваџа, 52-годишен активист против израелските населби.
„Во Газа има доволно време Хамас да се организира воено. Овде окупацијата (Израел) може секојдневно да потиснува такво нешто. „Не останува простор за изградба на воени или политички сили“, рече тој.
Комплексноста на западниот брег
Додека Хамас цврсто ја контролира опколената Газа, Западниот Брег е сложена мрежа од ридски градови, израелски населби и воени контролни пунктови кои ги делат палестинските заедници.
Израел ја окупираше територијата во 1967 година и ја подели на големи области што ги контролира, мали области во кои Палестинците имаат целосна контрола и области во кои Палестинците и израелските сили споделуваат цивилни и безбедносни должности.
Помеѓу седиштето на владата во Рамалах и посиромашните оддалечени области, постојат повеќе перспективи за избувнувањето на насилството.
Очајните млади мажи во бегалските кампови се поподготвени да се борат од оние во Рамала каде што бизнисмените и високите палестински функционери немаат што да изгубат во насилството.
„Мојот бизнис веќе страда поради немирите“, рече Муграби.
Друг клучен фактор за спречување на насилството е безбедносниот договор на Израел со ПС предводена од 87-годишниот претседател Махмуд Абас.
Абас го осуди нападот на Израел врз Газа, додека израелските безбедносни сили ги задушија демонстрациите. Фатах не упати јавни повици за вооружен отпор.
„ПС сака да го задржи мирот и е загрижена дека маршевите на илјадници луѓе брзо би можеле да се претворат во стотици илјади“, рече палестинскиот политички аналитичар Хани ал-Масри.
Тој додаде дека биле поканети
Претставниците на ПА се во добра финансиска состојба и се потпираат на договори со Израел за да добијат плата.
Ако Абас изгуби контрола или се разболи на старост, ситуацијата може да се влоши, вели аналитичарот.
„Осамени волци“
Лиор Акерман, поранешен офицер во израелската служба за внатрешна безбедност Шин Бет, рече дека стравувањата од немири на Западниот Брег и претходеле на војната во Хамас.
Со години Хамас се обидуваше „да направи се што може за да ги активира терористите на Западниот Брег“, рече тој.
Акерман, сепак, призна дека безбедносните мерки биле зајакнати од почетокот на бомбардирањето на Газа, велејќи дека последната рунда апсења можеби нема да се случи во нормални околности.
„Синоќа армијата… зеде околу 100 терористи на Западниот Брег. „Под нормални околности… Шин Бет ќе ги уапси само оние за кои знаеја дека подготвуваат терористички напади“, рече тој.
Една од грижите за Израел на Западниот Брег се нападите на „волци-сами“ меѓу Палестинците кои имаат различна локална лојалност, но севкупно презир кон израелската окупација, велат аналитичарите.
Неодамнешните истражувања покажаа огромна јавна поддршка меѓу Палестинците за вооружените групи, вклучително и локални милиции кои вклучуваат членови на традиционално одделни фракции.
Дури и пред актуелната криза во Газа, на Западниот Брег се забележува зголемување на насилството.
Израел ги засили воените напади и имаше голем број палестински напади насочени кон Израелците. Бројот на убиени Палестинци во 2023 година до 7 октомври беше над 220, а според бројките на ОН загинаа најмалку 29 лица во Израел.
