Бизнис заедницата да ја користи медијацијата не само во меѓусебните спорови, туку и во споровите со државата и општините, порачаа учесниците на денешната Регионална конференција за медијација што се одржува во Стопанската комора.
Како што беше речено, во развиените држави медијацијата е редовна постапка, а кај нас се спомнува како алтернатива на судската.
Решавањето на стопанските спорови на ваков, „алтернативен“ начин, во Германија и Холандија, каде најмногу се користи медијацијата, е 75%. Кај нас, од вкупниот број медијации 45% се стопански спорови, но оваа бројка, според Комората, не е доволна.Од вкупниот број на постапки за медијација односно од 4.578 постапки 50.5% завршиле со спогодба. Од вкупниот број на медијации, 43,5% се трговски спорови, 4,5% се осигурителни спорови, додека 45% се работни спорови.
-Медијацијата почнува во земјава институционализирано да се пробива уште во 2006 година, но по измените на Законот за медијација можеме да се пофалиме со бројка од над 4.500 медијации за периодот од 2017 до 2023 година. Од овие медијации, 45% се стопански спорови. Меѓутоа, можеме да кажеме како медијатори и како бизнис асоцијации дека не сме задоволни од користењето на бизнис заедницата, бидејќи има простор уште во ситуација кога имаме неликвидност во економијата, во ситуација кога имаме проблеми меѓу компаниите за регулирање на должничко-доверителските односи. Затоа, денеска, од оваа регионална конференција сакаме да упатиме апел компаниите да ја користат медијацијата во нивните деловни односи не само со компаниите, туку и со државата и секако, со локалната самоуправа, бидејќи оваа алатка има сила на извршност доколку спогодбата се солемнизира на нотар – изјави Јелисавета Георгиева Јовевска, претседател на Асоцијацијата за поддршка на медијацијата при Стопанската комора и национален координатор за медијација, пред почетокот на конференцијата.
Таа потенцира дека кога ќе излезат од процесот на медијација, сите страни се чувствуваат како победници, и вистински и на хартија и во секојдневното работење, нема како во судска постапка – еден добитник, еден губитник.
Според Георгиева Јовевска, медијацијата и помага на државата од аспект на растоварување на судството, но помага и за побрзо, поефикасно, најевтино, па дури и бесплатно решавање на споровите.
-Целта на медијацијата е да се растоварат судовите од преголемиот број предмети, имајќи ја предвид и ситуацијата во нашата држава во однос на правосудството каде што имаме проблеми со обезбедување судски места и недостиг на судии. Сето тоа придонесува за задоцнето решавање на предметите и фактички тоа доведува до незадоволство кај граѓаните, а исто така и оневозможува што побрзо да стигнат до граѓаните и нивните права. Се надевам дека со поголемо настојување, институционално од сите субјекти, медијацијата полека ќе чекори и ќе го заземе местото кое треба да го има – истакна Милазин Мустафа, член на Судски совет и медијатор.
Заменик амбасадорот на Германија, Ото Граф, укажа на предноста од маедијацијата – брзо решавање на споровите и задоволство кај сите инволвирани страни.
-Во меѓународните односи понекогаш медијацијата помага да не се држите стриктно до правниот систем на едната страна или стриктно до договорот. Токму затоа овозможува и во меѓународни услови да се постигне заемно прифатливо решение – подвлече Граф.
Во текот на конференцијата, заменик министерката за правда Викторија Аврамовска Мадиќ рече дека државата и преку сопствен пример ја покажува поддршката на медијацијата, така што државните институции во последните неколку години се едни од поголемите корисници на медијацијата.
-Од решавањето на споровите по пат на медијација корист имаат не само поединците туку и општеството во целина. Како заменик министер за правда потенцирам дека заложбата за промоција на медијацијата е приоритет. Таа е дел од новата Стратегија за развој на правосудниот сектор 2023-2027, каде се предвидени стратешки цели, мерки и активности за натамошниот развој на медијацијата во државата – истакна Аврамовска Мадиќ.
Зборувајќи за придобивките од медијацијата, генералниот секретар на Владата Методија Димовски нагласи дека во услови кога нашите судови се соочуваат со голем број на предмети, користењете на алтернативниот начин на решавање на споровите е многу важно.
– Сметам дека не треба да се има дилема дека медијацијата е концепт, кој промовира мирно решавање на споровите, во која сите страни треба да се чувствуваат како добитници – рече Димовски.
Согласно официјалните податоци за внес на предметите во медијацијата при Министерството за правда евидентно е дека од 2017 година до 30.09.2023 година државата најмногу е вклучена во решавање на работните спорови преку процесот на медијација, односно бројката за овој период е 2.041 работни спорови од вкупно по сите други основи 4578 постапки за медијација (што е 45%). Од овие 2.041 постапки решени по пат на медијација, 98 % се успешни односно со склучена спогодба.
