Самитот на педесет европски лидери, десетици асистенти и цела легија новинари заврши како влажна петарда – собраните не постигнаа никаков значаен напредок за решавање на конфликтите на вратата на Европа, ниту на некој друг регионален проблем.
Третото издание на омилениот проект на францускиот претседател Емануел Макрон, Европската политичка заедница, беше рекламирано како можност за преговори за мир меѓу завојуваните страни Ерменија и Азербејџан, за смирување на тензиите на Балканот и за одржување стратешки разговори за безбедноста на континентот, пишува Politico.
Иако лидерите уште еднаш се собраа околу украинскиот претседател Володимир Зеленски, кој пристигна во Гранада за да обезбеди европска поддршка додека САД се колебаат во испраќањето помош за Украина, тие не успеаја да постигнат напредок во ниту еден друг конфликт.
Присутните се надеваа дека ќе преземат чекори за решавање на хуманитарната криза во Нагорно-Карабах, но тие надежи беа уништени кога азербејџанскиот претседател Илхам Алиев и турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган решија да го прескокнат самитот. Лидерите сакаа да бидат домаќини на првата средба меѓу Алиев и ерменскиот претседател Никол Пашинјан откако Азербејџан започна офанзива во Нагорно-Карабах, што предизвика егзодус на стотици илјади бегалци.
Азербејџан ја обвини Франција дека е пристрасна во преговорите. Тој сепак се согласи да преговара, но само под покровителство на ЕУ во Брисел, објави на социјалните мрежи помошникот на Алиев, Хикмет Хаџиев.
Обидите за смирување на тензиите меѓу Косово и Србија беа подеднакво неуспешни. Косовската претседателка Вјоса Османи одби да разговара со српскиот претседател Александар Вучиќ додека не се воведат санкции кон Белград поради упадот на Србите во Косово.
Чувството на залудност на неформалниот самит кулминираше кога земјата домаќин, Шпанија, во последен момент ја откажа планираната прес-конференција. Тоа требаше да биде најважниот момент на самитот за околу 700 новинари, да вклучи изјави и формално да го одбележи предавањето на претседателството со Европската политичка заедница на Обединетото Кралство.
„Пазар“ за лидери
Недостатокот на ентузијазам на лидерите за самитот беше очигледен уште на самиот почеток, кога многу од гостите не се потрудија да застанат и да ги споделат своите размислувања со печатот. Италијанската премиерка Џорџија Мелони помина покрај нив, разговарајќи на нејзиниот мобилен телефон.
Ниту германскиот канцелар Олаф Шолц, ниту британскиот премиер Риши Сунак не разговараа со новинарите. Дури и Емануел Макрон – чија идеја беше основање на Европската политичка заедница – немаше што да каже кога дојде на состанокот.
За време на прес-конференцијата на крајот на денот, францускиот претседател се обиде да направи позитивен спин на она што се случи во текот на денот. Пофалувајќи се со посилна соработка во борбата против сајбер криминалот меѓу 47-те членки на европската политичка заедница, тој ги истакна и преговорите за Ерменија – одржани во отсуство на главниот антагонист Азербејџан – како доказ за корисноста на состанокот.
Запрашан за американското доцнење во испраќањето помош за Украина, францускиот претседател ги нарече милијардите долари кои веќе ги испратија Американците како „фантастичен додаток“ на придонесот на ЕУ, предупредувајќи дека тоа „не може да ја замени нашата европска мобилизација“. Сепак, претседателот одговараше на помалку прашања од новинарите од вообичаено пред да им се придружи на другите лидери на вечерното патување во Алхамбра.
Шпанските претседавачи одбија да објаснат зошто главната прес-конференција е откажана. Еден дипломат од ЕУ рече дека нема „фундаментални проблеми“, но дека речиси и нема потреба од изјави.
„Ова е мини-ОН, пазар на кој лидерите можат да шегуваат“, рече дипломатот, кој сакаше да остане анонимен за отворено да разговара за ова прашање.
Кога Макрон го започна овој проект во мај минатата година по почетокот на руската агресија против Украина, огромната амбиција беше да се „создаде нов простор за соработка“ и да се придонесе за мирот и безбедноста, а не да стане само некаква верзија на Давос за политичка лидери.
И додека малку беше постигнато во однос на решавањето на конфликтот, разговорите беа фокусирани на миграцијата, важна тема за британскиот премиер Сунак, чија земја немаше многу можности да разговара со европските земји по Брегзит.
„Сострана средба меѓу Сунак, Мелони и албанскиот премиер Еди Рама даде ветувања за зголемување на соработката во размената на информации и борбата против трговијата со луѓе во транзитните и изворните земји“, рече Макрон.
