И покрај официјалните деманти, можно е земјотресот во Турција да донесе уште една смртоносна закана по здравјето. Истрагата на Дојче веле откри, имено, дека урнатините содржеле токсичен азбест.
Десетици илјади луѓе ги загубија животите во земјотресот во јужната турска провинција Хатај на 6 февруари годинава. Багерите продолжуваат со расчистување на уништените згради и отстранување на планини од урнатини, со што се подигнуваат големи облаци од прашина.
Некои деца трчаат низ урнатините, барајќи место за играње. Можно е да вдишат азбест. Отровниот градежен материјал сега ги контаминираше растенијата, почвата и шутот во овој земјоделски регион и веројатно ќе предизвика сериозна здравствена криза, јавува ДВ.
Тим експерти од Турската инженерска комора кои работат на заштита на животната средина собраа примероци од прашина во Хатај и ги анализираа на барање на ДВ. Истрагите утврдија дека азбестот е присутен во регионот и покрај официјалните изјави за спротивното.
Здравствените експерти за ДВ велат дека луѓето кои живеат во подрачјето погодено од земјотресот, вклучително и илјадници деца, се изложени на сериозен ризик од рак на белите дробови и грлото предизвикан од азбест. Друга опасност е од добивање мезотелиом, особено смртоносен и агресивен карцином.
„Во наредните години би можеле да очекуваме смрт на десетици илјади многу млади луѓе од случаи на мезотелиом“, рече Озкан Кан Карадаг, лекар и експерт за јавно здравје и професионално здравје, откако ги виде првите лабораториски резултати на ДВ. истражување.
Отстранувањето на урнатините претставува ризик по здравјето на населението
Светската здравствена организација го класифицираше азбестот, кој некогаш беше поздравен како чудотворен материјал со различни намени, како „јасно канцероген“. Најмногу е забранет во Германија од 1993 година, но во Турција од 2010 година.
Сепак, многу згради се постари и сè уште имаат градежни материјали што содржат азбест. Азбестот често се користел за покривање, обложување и изолација. Ако овој материјал се скрши, азбестот може да се распадне на микроскопски честички кои можат да се пренесат во воздухот и да се рашират.
Земјотресот што се случи на 6 февруари целосно уништи 100.000 згради во 11 градови, вклучувајќи го и Хатај. Покрај тоа, повеќе од 200.000 згради беа сериозно оштетени. Обединетите нации проценуваат дека тоа зад себе оставило меѓу 116 и 210 милиони тони урнатини – доволно за покривање област речиси двојно поголема од Менхетен.
Работниците продолжуваат да уриваат оштетени згради и да чистат отпад, често без маски или заштитна опрема. Тие често не користат заштитни мерки против ширење на прашина, како што е прскање со вода.
Организации како што се Здружението на турски инженери и архитекти, тврди дека се игнорираат нивните предупредувања за ризиците по јавното здравје поради случајното уривање и отстранување на урнатините, како и начинот на кој се отстранува овој отпад.
Како одговор на овие предупредувања, Мехмет Емин Бирпинар, поранешен заменик министер за животна средина, урбанизација и климатски промени, во јуни на социјалните мрежи напиша дека нема азбест во воздухот. „Нашите граѓани во подрачјето погодено од земјотрес можат да бидат мирни. Преземаме многу опсежни контрамерки“, изјави тој.
Центарот за мезотелиом
Анализите на DW покажуваат дека азбестот навистина има
Па, резултатите од DW-анализата на 45 примероци од шест различни области во Хатај се чини дека се во спротивност со овие официјални изјави. Во 16 случајно собрани примероци, азбест, меѓу другото, има и во прашина од покривот на прифатилиштето за бездомници, како и во лисја, во овошје, во земја и во прашина.
Во Газиантеп, по враќањето од Хатај, оддалечен 200 километри, екипата на ДВ зеде примерок од прашина од палубата на изнајмен автомобил. Примерокот бил позитивен – односно во прашината имало азбест. Тој не бил таму два дена претходно, кога изнајмил возило, односно пред да замине за Хатај.
Експертите за ДВ велат дека тоа покажува дека овој влакнест материјал може да се залепи за возилата и да патува на долги растојанија.
Иако може да поминат децении пред да се појават карциноми поврзани со азбест, густата прашина во регионот веќе има здравствени импликации. Според експертите, ова особено се однесува на децата.
Петнаесетгодишната Лимар Јунусоглу и нејзиното семејство побегнале од Сирија во Турција поради војната. По земјотресот тие се преселија во шатори во близина на депонијата за отпад. Нејзиниот брат сега е болен.
„На брат ми му се слоши од прашината. Го носиме во болница и му даваме кислород. Или, тогаш да се вратиме овде, каде што сè уште има прашина. Понекогаш спие по цели недели“, вели Лимар.
Еден занаетчија од Хатај за ДВ вели дека тој и неговото семејство се болни поради прашината. Во урнатините во близина на неговата продавница има куп урнатини. Има и електрични уреди и изолациски материјали за кои е познато дека содржат азбест.
„Носот и устата ни се полни со прашина. Нашите куќи, шатори, фасади на куќи, автомобили… Се е полно со прашина. Затоа нашите деца, но и ние, нашите мајки и татковци – сите сме болни“, вели тој покажувајќи ги црвените дамки кои му се појавиле на рацете и стомакот.
Експертот за јавно здравје Карадаг вели дека е тешко да се одреди колку луѓе во регионот се засегнати бидејќи нема релевантни студии за здравствен надзор. „Официјалните упатства кои тврдат дека луѓето не се засегнати служат само за прикривање на проблемот“, вели Карадаг.
