Церемонијата на предавање на првиот повеќенаменски борбен авион Рафале во Хрватска се одржа вчера во базата на француското воено воздухопловство, но детали за овој модерен борбен авион понуди Иван Селак, воен пилот во пензија, на Ново Дан на ТВ Н1.
Еуфоријата околу купувањето на 12 авиони вредни околу 1,18 милијарди евра е нескриена, но можеби малку претерана?
„Воопшто не сум еуфоричен и не мислам дека ова е создавање на нова историја. Таа е создадена. Не е историска одлука да се прими или предаде авионот. Значи, да ја спуштиме топката на земја и да почнеме сериозно да размислуваме за тоа“, започна Селак и продолжи на логистичко-техничките сегменти:
„Процесот на набавка прво беше неуспешен, но потоа одолговлекува. Не е лесно да се набави борбен авион. Учествував делумно во првата комисија кога требаше да се реализира набавката на Ф-16. Искрено, бев само во првата комисија и искажав негативно мислење, по што повеќе не ме прашаа. Морам да бидам афирмативен, оваа Влада донесе добра одлука, ова е авион од врвна класа. Па, сите ловци од четврта или четврта плус генерација се врвни. Единствено, она што се случува со ваквото купување е свесноста за можностите и квалитетот. Проблемот што ќе го имаме е што нема да го користиме во контекст во кој треба да го користиме за да бидеме профитабилни. Мораме да ги подготвиме даночните обврзници дека одржувањето и користењето на крутите авиони ќе бидат огромни. Претседателот не беше во право, нема да го користиме за контрола на воздушниот простор, туку за заштита на воздушниот простор. Но, ова ќе биде многу скапо затоа што се потребни луѓе, логистика и набавки“.
Се нагласува дека овие летала не се нови, но доаѓаат со гаранција од една година. Што точно значи ова?
„Претпоставувам дека ова е периодот во кој се гарантира дека се ќе биде во ред со нив и Французите ќе ја преземат ако нешто тргне наопаку. После тоа? Проблеми. И јас се плашам од тоа. Кога го направивме ова купување, жал ми е што не отидовме на друг начин. Не ми е гајле што ни продава Французинот, туку французинот Звонимир Фрка-Петешиќ, пак, купува. Она што го сакав ќе потрае неколку години, ако е потребно повеќе време треба да биде Франција за да го купи Мираж 2000-5, на кој тренираат и Французите, па ќе видиме. Би било многу поевтино и после тоа би утврдиле дали е авион од четврта плус генерација или не“, убеден е Селак и продолжува:
„Размислете на тоа на овој начин, тркачки тим вози Голф 2 и добива пари за да купи Ф1 болид. Дали може да се направи ова? Тој може. Или, дали може да вози трки во Формула 1? бр. Започнете со F2, F3 и кога ќе видите дека можете, тогаш продолжи понатаму. Тоа би бил начинот“.
„Не ми е јасно дека луѓето од струката не разбираат што е тоа инфраструктура. За што ќе се користи овој авион? Кога имате борбен авион, тогаш бидете горди на него како воен авион“.
Кога се зборува за нивното пристигнување во Хрватска и начинот на одржување, кој сето тоа е вклучено во приказната, како изгледа денот на пилот кој лета со вакви авиони?
„Без никаква ароганција, на пилотите ќе им биде најлесно. По авион кој е толку стар и незгоден за ракување, се префрлате на таков модерен и добар авион кој ве предупредува на сите опасности со сензори, ви дава толку многу оптимални решенија што само треба да го смените склопот. Ќе биде тешко за оние кои се одржуваат. Се плашам дека ќе мора да продолжиме да им плаќаме на Французите на повисоко ниво на одржување. Ни требаат инженери и техничари, но тие се скапи. Освен тоа, потешко е да се задржат во Хрватска затоа што платите се прениски и затоа што се принудени да бидат носачи. Платете ги, нека си ја завршат работата“, заклучи Иван Селак.
