Она што го видовме минатиот викенд сугерира дека непосредната криза околу Косово се смирува. Дел од српските војници се повлекуваат од границата, а заканата за враќање на вооружениот конфликт засега е повлечена, вели угледниот новинар и уредник на Гардијан, Џулијан Боргер.
Администрацијата на Бајден во петокот реагираше решително, потпирајќи се на некои од лекциите од периодот пред инвазијата на Украина, јавно излезе со американски разузнавачки податоци за движењето на српските војници и го повика Белград да им се закани со санкции, пишува Гардијан. , како што пренесува Данас.
Мировните сили на НАТО, КФОР, веднаш беа засилени со префрлање на командата на баталјон британски војници кои беа во регионот на обука.
Сепак, иако непосредната опасност можеби помина, хроничната криза околу Косово продолжува да се вжештува.
Петнаесет години откако поранешната српска покраина прогласи независност, Косово сè уште е во неизвесност на светската сцена, со признавањето на нешто повеќе од половина од 193-те земји-членки на ОН.
Во доцните 1990-ти, Србија се бореше да го спречи отцепувањето по долгогодишно угнетување на нејзиното етничко албанско население.
Поради бруталната кампања на етничко чистење на Косово, НАТО започна интервенција и бомбардирање на Србија во 1999 година, што на крајот доведе до повлекување на Србија.
Формалната независност на Косово дојде само девет години подоцна по консултациите спонзорирани од ОН и планот дизајниран да обезбеди значителна заштита на српското малцинство во новата држава.
Оттогаш, Србија и нејзиниот главен поддржувач Русија водат кампања на задната врата за да го блокираат членството на Косово во меѓународните тела, поттикнати од стравувањата кај многу земји, вклучително и пет членки на ЕУ, дека признавањето ќе претставува преседан за отцепување на нивните етнички малцинства.
Настаните од изминатата недела би можеле да бидат пресвртница, во зависност од тоа дали ќе доведат до преиспитување на политиката во Вашингтон и Брисел.
И двајцата се силно вклучени во француско-германскиот план за нормализација на односите, во кој од Србија не се бара целосно признавање, но барем ги признава косовските пасоши, знамето и другите атрибути на државноста, Белград би престанал да го блокира членството на Косово во мултилатералните институциите, а за возврат Приштина би дозволила обединување на општините со српско мнозинство, зајакнувајќи ја нивната автономија.
Српскиот претседател Александар Вучиќ и косовскиот премиер Аљбин Курти се согласија со овие принципи на состаноците со посредство на ЕУ, но Вучиќ одби да потпише каков било документ и ја уверува сопствената јавност дека никогаш нема да дозволи Косово да стане членка на ОН.
Затоа Курти одби да продолжи со заедницата на српските општини, одбивајќи да верува во уверувањата на посредниците на ЕУ дека Србија подоцна ќе ги исполни своите ветувања.
Одговорот од Вашингтон и Брисел беше исклучиво вината за Курти, главно затоа што Вучиќ успеа да игра со западните влади против Русија и Кина во обидот за Белград.
САД, на пример, беа благодарни за српските гласови против Русија во дебатите на Генералното собрание на ОН за Украина, и покрај жестокото противење на Белград на санкциите против Москва.
Администрацијата на Бајден и ЕУ сега мора да испитаат дали се надминати.
Додека Вучиќ приватно ги кажуваше вистинските работи, владата ја масовно ја собира српската војска и ги преплавуваше медиумите во земјата со омраза и страв кон Косово, лажно обвинувајќи го Курти за „брутално етничко чистење“.
На 24 септември, паравоена група добро вооружени косовски Срби нападна од заседа на патрола на косовската полиција, а во конфронтацијата што следеше, еден косовски полицаец и тројца вооружени Срби беа убиени.
Косовската влада презентираше докази кои покажуваат дека групата била вооружена и контролирана од Белград, а американските официјални лица јасно ставија до знаење во четири очи дека сметаат дека тие докази се убедливи, истакнува Боргер.
Заседата можеше да биде дизајнирана да предизвика конфликт во северно Косово, што ќе обезбеди покритие за Белград да испрати војници наводно за заштита на етничките Срби.
Алтернативна цел можеше да биде принудување на КФОР да го зголеми своето присуство и да ја преземе од Приштина примарната одговорност за безбедноста на северот на Косово.
Тоа би било чекор наназад за суверенитетот на државата.
Да беше второто, на Вучиќ веќе делумно му успеа.
Дали ќе победи целосно зависи од насоката на западната политика, заклучува Боргер.
