Како да се спречи и како да се третира лупењето на кожата по годишен одмор на сонце ни објасни проф. д-р Лидија Кандолф, дерматолог.
Нашиот соговорник вели дека при невнимателно изложување на сонце без заштита, поради штетното влијание на ултравиолетовото зрачење врз клетките на кожата, доаѓа до директно оштетување на кератиноцитите во површните слоеви на кожата, со што се активираат различни процеси во кожата:
Под еден, како што наведува, се активираат механизми за создавање на меланин, пигмент чија цел е да спречи понатамошно оштетување на кератиноцитите.
„УВБ зраците предизвикуваат оштетување на ДНК-материјалот во јадрото на кератиноцитите, а тоа предизвикува механизам во меланоцитите за создавање гранули на меланин што тие ги доставуваат до кератиноцитите. Гранулите на меланин се поставени директно над јадрото на кератоцитите за да се заштити ДНК на овие клетки од понатамошно оштетување од УВ зрачење. Затоа, секое потемнување на кожата треба да се гледа како оштетување на ДНК материјалот на клетките на кожата“, вели д-р Лидија Кандолф, додавајќи дека овие оштетувања се акумулираат со текот на времето и доведуваат до зголемен ризик клетките на кожата да станат малигни, т.е. да почне да се дели и неконтролирано да се размножува, создавајќи рак на кожата.
После тоа се активира процесот на воспаление и лупење на кожата чија цел е препознавање и отфрлање на оштетените клетки, за да не се трансформираат во малигни клетки кои неконтролирано се делат и растат и доведуваат до рак на кожата.
„Сепак, сите овие механизми не можат да бидат 100 проценти ефикасни, па некои изменети клетки ќе останат зад себе, поради што повторените изгореници го зголемуваат ризикот од рак на кожата и меланом“, вели професорот Кандолф.
Според дерматологот, во најблагите случаи на изгореници ќе видиме црвенило и болен оток (степен 1 изгореници) кои ќе поминат за 1-2 дена, а доколку сме подолго време изложени на сонце без заштита, течност -Ќе се појават наполнети плускавци (степен 2) каде што се оштетени и нервите и клетките на дермисот, така што процесот на закрепнување ќе биде подолг. Болката и црвенилото ќе не предупредат да се држиме подалеку од сонце.
Како да го спречите лупењето на кожата по изложување на сонце?
„Најважно е да се усвојат здрави навики на сонце, односно избегнување на непотребно директно изложување на кожата на сонце. Ако сме надвор од април до октомври, треба да бидеме облечени на сонце, без разлика дали се шетаме низ град, спортуваме или работиме на сонце – подолги ракави и панталони, лесни природни материјали, капа и очила за сонце. се есенцијални, а за изложените делови потребно е да се нанесат препарати за заштита од сонце со заштитен фактор 50 UVA+UVB“, вели нашиот соговорник.
Таа посочува дека доколку сме на градски базен или плажа, времето да го поминуваме во природна сенка на дрвјата, а не на директна сончева светлина, рано наутро и доцна попладне, покриени, секогаш кога можеме, со облека и нанесен препарат за заштита од сонце со фактор SPF 50 кој штити и од УВА и од УВБ зрачење, што го нанесуваме уште еднаш пред пливање, а после капењето важно е повторно да се повлечеме во сенка и да не лежиме директно изложени на сонце.
„Треба да се напомене дека препаратите за заштита од сонце (лосиони, спрејови) не се злоупотребуваат за да се продолжи престојот на сонце. Всушност, тие многу ефикасно заштитуваат од УВ зрачење, така што ќе можеме да останеме подолго на сонце за да може да потемниме, но не и да поцрвениме на сонце – со што ќе ни овозможи да останеме подолго на плажа без да гориме – но на крајот на денот ќе имаме поголема штета отколку да изгоревме и избегнувавме сонце во наредните пет дена. Затоа е важно да ги користите одговорно и во доволна количина за целото тело. Пресметано е дека количината што одговара на големината на топчето за голф е погодна за добро да ја покрие целата површина на кожата“, истакнува професорот.
Што ако кожата веќе се лупи по изложување на сонце?
Според проф. Кандолф, лупењето на кожата по одмор и изложување на сонце укажува дека веќе сме имале благи или тешки изгореници.
„Можеме да ја намалиме штетата направена со навлажнување на кожата со препарати кои ја задржуваат водата во кожата и имаат антиоксиданси кои ќе го намалат влијанието на воспалението кое претходело на пилинг на кожата“, вели дерматологот.
„Исто така, за време на престој на море или базени се препорачува по изложување на сонце да се негува кожата со таканаречени препарати за после сончање кои ја хидрираат кожата и ги намалуваат токсичните ефекти на УВ зрачењето. Тие обично содржат уреа, хијалуронска киселина, пантотенска киселина, ликопен, ресвератрол, екстракти од зелен чај или алое вера, коензим Q10, витамин Е, витамин Ц, липоична киселина и други супстанции кои помагаат во регенерација на оштетената кожа“, проф. д-р Лидија Кандолф.
