Рестораните и кафулињата во Ровињ и околните крајбрежни градови се претежно екипирани со луѓе од Србија и Република Српска, повеќето од нив од Белград. Бројот на работници од Србија во Истра од година во година расте, а оние кои доаѓаат се претежно задоволни, па се враќаат следната сезона, изјави за порталот N1 готвачка од Белград, која е и готвач во ресторан во Ровињ.
Белграѓанецот со кого разговаравме добро ги знае можностите во истарската угостителска индустрија, бидејќи работеше во Пула нешто повеќе од една година пред да дојде во Ровињ, а претходните неколку години ги помина како готвач во Пореч.
„Во ресторанот во Пула не работел ниту еден Хрват, а имало повеќе од четириесет вработени. Само сопствениците на кафеаната се Хрвати, останатите се луѓе од Белград, Лесковац, Ниш, Нови Сад, Врњачка Бања… Хрватите одат на работа во Ирска, Германија, Австрија, ретко кој останува овде. Допрва ќе доживеам келнер или готвач да ми каже дека се од Ровињ“, рече соговорникот кој побара да остане анонимен.
Според него, сопствениците на ресторани во Истра одвојуваат од 1.800 до 2.500 евра месечно за платите на независните готвачи, додека готвачите заработуваат од три илјади евра нагоре.
„Помошните работници во кујната можат да заработат 1.200 – 1.300 евра, додека серверите имаат плата од 800 – 900 евра, плус бакшиш кој во просек е околу 600 евра. Келнерите вообичаено заработуваат од 1.000 до 1.500 евра, но кога ќе се вклучат бакшишите, тие можат да заработат и до три илјади евра месечно. Ако местото е навистина добро и ако има гужва, келнерите можат да одат и до четири илјади евра. Шанкерите се платени од 1.300 до 1.400 евра, а со бакшиш тоа е околу 2.000 евра месечно“, вели овој готвач и додава дека сите работници се пријавени, но не сите земаат целосна плата.
Не секој има позитивни искуства со работа на хрватското приморје, а една од нив е и Мара од Белград, која нашла сезонска работа во Порече.
„Не сум задоволен од мојот работодавец. Ја имав несреќата да ме погоди една од најлошите опции во бизнисот што го работам, но секако не планирам да се вратам во Србија, туку тука да најдам друга работа. Се занимавам со конкретен бизнис кој нема врска со угостителство, а тоа е анимација. Работиме со деца и возрасни, изведуваме разни емисии, ангажирани сме како помошни танчери, а често изведуваме и поситни физички вежби. Платата ми е 800 евра што е минимум овде, а бакшиш за жал немаме“, изјави Мара.
Додава дека има солидно сместување, три оброци дневно и еден слободен ден во неделата. За мештаните има само пофални зборови.
„Луѓето во Истра се целосно ладни и опуштени, нема тензии, никој не ве прашува од каде сте. Никогаш не сум имала непријатности“, вели Мара.
Менаџерот на еден познат белградски хотел за порталот N1 вели дека има голем проблем со недостигот на работна сила во текот на летната сезона бидејќи, како што тврди, готвачи и келнери од Србија масовно одат на работа на хрватското приморје.
„Во Хрватска можат да заработат од две до три илјади евра, а ние да им платиме толку. „Неколку готвачи ми рекоа дека хрватските ресторани им плаќаат по 500 евра, дури и кога не работат во зимските месеци, само за да останат малку за летната сезона“, вели хотелиер од Белград.
Предраг, жител на Белград, летово го посетил хрватскиот остров Брач, а за порталот N1 изјавил дека слушнал од локалното население дека на тамошните ресторани им е тешко да најдат работници за плата помала од 1.500 евра, плус стан и храна. .
„Ни кажаа дека летово сопствениците на рестораните ангажирале голем број готвачи од Србија, најмногу од Белград, а келнерите во рестораните и кафулињата често не послужувале на екавица. Чистењето на становите може да биде и профитабилно, може да заработите и до 100 евра на ден, бидејќи за чистење на помала сместувачка единица се наплаќа од 25 до 30 евра“, вели Предраг.
Како што вели, треба да се земе предвид и дека цените на Брач се доста високи.
„Пивото во ресторан чини околу пет евра, во продавница е помеѓу 1,6 и 2 евра. Сендвичите и хамбургерите се од пет до 12 евра, а цената на оброкот во ресторан се движи од 15 до 25 евра. Додуша, тоа се цените на островите кои се за 20 до 30 отсто поскапи отколку на копното“, вели соговорникот на порталот N1, додавајќи дека размислувал да земе неплатено отсуство и да остане да работи на Брач до крајот на сезоната.
