„Доживеавме нешто што е најголемата трагедија што се случила на светот, а сега ги туркаат децата да одат на училиште, сѐ да се нормализира, сѐ да продолжи… А ова е „крвавата бајка“ на 21 век. Се сеќавам како кога бев мала секој 21 октомври цело одделение размислуваше за тоа што се случило во Крагуевац во 1941 година и целото одделение тогаш плачеше, имаше чувства, емоции, сочувство, иако поминаа повеќе од 40 години. Има причина за тоа – децата се поистоветуваат со децата, така се развива емпатијата. Никогаш не плачевме кога слушавме дека е убиен херој, ни беше жал, но кога чувме дека умреле деца – тогаш плачеме. А нашето општество денес нема емпатија, тоа не се стекнува во училиште, во училиште има само некоја нездрава конкуренција и завист, тоа е единственото нешто што се развива… “
Вака за српски Курир вели Миланка Негиќ, мајката на 13-годишната Софија од Врачар. Софија е меѓу десетте жртви во масакрот во училиштето „Владислав Рибникар“ кој ја зави Србија во црно.
Софија била во тоалетот кога почнало пукањето во училиштето. Надвор ја чекала нејзината пријателка, но таа налетала во друга училница кога биле испукани истрелите. Софија истрчала во ходникот и починала.
– За мене основното училиште „Владислав Рибникар“ во Врачар не е повеќе училиште од 3 мај (кога се случи злосторството ). Тој ден беше уништен и ниедно дете не смее повторно да стапне таму да оди на настава, бидејќи тоа не е нормално. Тој објект не смее повеќе да биде училиште. На тоа место треба да се изгради меморијален центар. Исто така, учебната година мора веднаш да се прекине во цела Србија, да се покаже солидарност, а не да се продолжи со обиди за нормализирање на сето ова – вели Миланка.
Според неа, треба да се промени целиот образовен систем во Србија и да се развиваат другарството и емпатијата наместо трката за оценки.
Жал ми е што не ти кажав веднаш
– Во училиштето најголем акцент се става на оценките, има голем притисок кога се во прашање оценките, па сега има 20 пати повеќе волци отколку кога одев на училиште. Покачени се праговите за упис во средните училишта, децата се фрустрирани… Затоа притисокот со оценките мора под итно да исчезне. Акцентот во основното училиште мора да биде на нешто друго, децата да учат вредности, да им дадат некаква содржина, да имаат некаква култура, да се дружат и да се поврзуваат, да развиваат емпатија… Тоа е приоритет, а дека сега нема – вели таа.
Во морето пораки што ги добивала претходните денови Миланка Негиќ, особено потресна била една од пријателките на нејзината ќерка Софија, која веднаш знаела дека таа починала:
– Неколку дена подоцна ми рече: „Жал ми е што не ти кажав веднаш, веднаш знаев дека Софија е убиена, но не можев да ти кажам“. Софија беше мојата најдобра пријателка и навистина уживав во секој момент со неа – вели Миланка.
30 години се занимаваме со Курто и со Мурто!
Ден по злосторството во училиште, Миланка била повикана од Министерството за образование. Министерот за образование Бранко Ружиќ, кој во меѓувреме поднесе оставка, тогаш изрази сочувство ѝ рече дека градот ќе заврши сѐ што е поврзано со погребот. Тој ѝ рекол дека сето тоа е страшно за него и дека му е длабоко жал.
– Му реков: „Ти си крив, ова општество нема вредност, децата не добиваат содржина, државата не се грижи за нив… Мислам дека секој што има врска со политика за изминативе 30 години, односно со секое уредување и управување, заедно со сите овие училишни администрации, придонесоа ситуацијата да биде ваква.“ Секој треба да погледне надолу и да се засолни. Триесет години ова општество се занимава со тоа кој е таму горе, таму горе нешто се врти на површината, го менуваат Курто со Мурто, а долу ни останува ништо друго освен кал. Сега навистина е доста – вели таа.
Никогаш повеќе нема да влезам таму!
Миланка Негиќ вели дека е крајно време општеството да се обедини и дека воопшто не е важно кој е на врвот на државната пирамида, туку сето тоа треба да почне одоздола – од општеството:
– Сакам општеството да се обедини, секој поединец во Србија, секое општество, здружение, без разлика дали има авторитет во оваа област, да се изјасни за што зборувам и да каже дали го поддржува ова. Ако општеството јасно каже дека тоа го сака, не е важно кој седи на врвот… Единствениот начин е да се движиме по оваа работа, која е елементарна работа, од дното нагоре. Затоа што дојдовме до точка нашето дете да ни ги убива децата на училиште. Не може да биде пониско од ова.
Таа наведува дека претходните денови добивала пораки за поддршка од децата, дека и пишувале дека им е многу жал за сѐ што се случило, дека многу ја сакале Софија, дека уживале во секој момент со неа… Повеќето од нив не сакаат да се вратат да предаваат во истото училиште.
– Еден од пријателите на Софија ми рече: „Никогаш повеќе нема да влезам таму“. Какво реновирање…“ Овие деца им кажуваат на родителите дека не можат да одат на училиште, дека не се подготвени… И не е прашање дали е рано или не, затоа што никогаш повеќе не треба да стапнат таму – вели Миланка.
Децата не им веруваат на педагозите
– Што ќе прават со тоа училиште, дали ќе градат меморијален центар, дали ќе го срамнат со земја и ќе направат меморијален парк, дали половина од него ќе биде меморијален парк/меморијален центар, а друга половина центар за образование и поддршка што децата ја немаат во училиштата, каде што често немаат кому да се обратат… Можеби тоа треба да биде некој среден авторитет – ако децата не можат да се обратат кај никого во своето училиште, тогаш нека доаѓаат таму кога имаат проблем… Во нашето училиште („Рибникар“) децата што ги знам се плашеа од педагогот, таа не им помагаше, никој од нив доброволно не ѝ пришол ако има проблем, како што слушнав од Софија и другите деца и родители… Тие велеа: „Само да не ме види педагогот, само да не ме види педагогот.. Мојата ќерка извади седум зелени прамени од косата бидејќи чувствуваше дека не припаѓа на овој систем – слично како што јас бев „падната девојка“ во 1990-тите – сакаше да има јасни црти, да може лесно да се идентификува со истомисленици, но и да се направи да биде убава… И беше среќна и задоволна, на многумина им се допадна. А педагогот не ги разбира таквите работи, не го разбра она најпрекрасното суштество што шетало по планетата, оној со големо срце што никого не навредил, за кого било неприродна состојба да му каже нешто или да му направи нешто, да направи некому непријатно… Педагогот ѝ рекол дека не може да се шатира, иако половина школо има бојадисана коса. Тоа со педагогот траеше цел месец, а престана кога на педагогот му кажав дека ќе дојдам на состанок – раскажува Миланка.
Таа жали што училиштето е единственото место на кое не можела да ја заштити својата ќерка.
