Ендометриозата е изнемоштена болест која погодува 10 проценти од жените ширум светот. Оваа состојба може да има крајно негативни последици врз квалитетот на животот, а често предизвикува симптоми како хронична болка, исцрпеност и болка при сексуален однос.
И покрај фактот дека ендометриозата не е ретка болест, на повеќето жени во ОК не им се дијагностицира просечно 7 и пол години по почетокот на симптомите. Не само што со години не можат да го добијат потребниот третман, туку постои и ризик да страдаат од уште поголеми здравствени проблеми. Неуспехот да се третира ендометриозата може да доведе до оштетување на органите (вклучувајќи ја матката и цревата), како и до неплодност, пишува Science Alert.
Во моментов не постои лек за ендометриоза. Причината за тоа можеби е сложеноста на оваа болест, која зафаќа многу делови од телото, што значи дека истражувачите сè уште не ги разбираат сите причини за оваа болест.
Во последните неколку години, голем број студии покажаа дека ендометриозата влијае и на имунолошкиот систем. Сè уште не е јасно дали имунолошкиот систем предизвикува ендометриоза или дали само влијае на неа. Истражувањето за оваа врска на крајот може да доведе до подобри терапии за состојбата.
Воспаление и имунитет
Со цел подобро да се разбере како ендометриозата и имунолошкиот систем се поврзани, важно е да се разбере процесот на воспаление.
Воспалението е клучна карактеристика на нашиот имунолошки систем. Кога телото ќе открие штетен патоген, како вирус или бактерија, имунолошкиот систем се активира. Телото почнува да лачи специјални протеини, цитокини, кои ги упатуваат имуните клетки што да прават.
Симптомите кои ги забележуваме при воспаление зависат од причината поради која се мобилизираат клетките.
На пример, ако воспалението е предизвикано со сечење прст, областа околу повредата ќе стане црвена, топла на допир и отечена: нашиот имунолошки систем во тој момент се бори со патогенот и ја поправа штетата. Ако воспалението е предизвикано од вирус, симптомите ќе наликуваат на грип – ќе добиеме висока температура.
Воспалението е главно краткорочен процес, но понекогаш имунолошкиот систем греши и телото продолжува да испраќа клетки и цитокини дури и кога заканата е исчезната. Пример за ова се автоимуните болести како што е ревматоидниот артритис, во кој имунолошкиот систем продолжува да напаѓа што резултира со долгорочно воспаление на зглобовите.
Воспалението е исто така нормална карактеристика на менструалниот циклус.
Нормалниот менструален циклус се состои од две фази: фоликуларен (од првиот ден на менструацијата до овулацијата) и лутеална (од овулација до почетокот на менструацијата). Повеќето од воспалителните процеси за време на циклусот се одвиваат во матката, но промените може да се случат низ телото. За време на фоликуларната фаза, повисоките нивоа на хормонот естроген циркулираат низ телото. Естрогенот ја стимулира поставата на матката да се згусне како подготовка за оплоден ембрион.
Некои имунолошки клетки имаат специјални рецептори кои го препознаваат естрогенот, што доведува до имунолошка реакција. Го подготвува телото да се бори против туѓи тела за да биде здраво за можна бременост доколку дојде. Така, жените се помалку подложни на инфекции за време на фоликуларната фаза. Сепак, жените кои страдаат од автоимуни болести забележуваат повеќе симптоми во оваа фаза.
Со цел телото да не ја отфрли оплодената јајце клетка, имунолошкиот систем опаѓа во текот на лутеалната фаза, што го зголемува ризикот од инфекција, а симптомите на автоимуните болести слабеат.
Ендометриоза и имунитет
Истражувањата открија неколку промени во имунолошкиот систем на луѓето кои страдаат од ендометриоза.
Една студија покажа дека пациентите кои страдаат од ендометриоза имаат повисоки нивоа на воспаление (како и цитокински протеини). Истражувањата покажаа и дека кај жените кои боледуваат од ендометриоза, функцијата на имуните клетки е нарушена, поточно имуните клетки наречени природни убијци.
Овие клетки играат клучна улога во борбата против вирусите и туморите, но истражувањата покажуваат дека тие функционираат послабо кај луѓето со ендометриоза. Поставата на матката кај пациентите со ендометриоза произведува вишок молекули кои привлекуваат други имунолошки клетки, што го влошува воспалението.
Не е сигурно дали промените во функционирањето на имунолошкиот систем предизвикуваат ендометриоза или тоа е само симптом на болеста.
Сепак, дисфункција на имунолошкиот систем може да објасни зошто постои сомневање за поврзаност помеѓу луѓето кои страдаат од ендометриоза и автоимуните нарушувања како што се лупус, ревматоиден артритис и воспалителна болест на цревата.
Зголеменото ниво на воспаление, исто така, значи дека жените кои страдаат од ендометриоза имаат поголема веројатност да имаат полоши симптоми за време на епидемии. Истражувањата покажаа дека пациентите со луѓето со ендометриоза имаат полоши симптоми на Ковид-19 во споредба со оние кои не страдаат од оваа состојба. Коронавирусот може да ги влоши симптомите на ендометриоза, особено карлична болка, депресија, исцрпеност и гастроинтестинални проблеми.
Една неодамнешна студија покажа дека жените со ендометриоза имаат 22 отсто поголеми шанси да страдаат од она што е познато како долгорочен ковид и дека симптомите на состојбата траат подолго.
Во моментов, сè уште е нејасно точно како имунолошкиот систем е поврзан со ендометриозата, но понатамошното истражување за поврзаноста може да биде клучно за развој на подобри терапии, па дури и лек за оваа сериозна состојба.
Сè уште нема доволно средства за истражување на оваа болест, а времето на чекање за дијагноза е далеку подолго од просекот за други хронични состојби како што се астма или дијабетес.
Јасно е дека истражувањето на ендометриозата мора да стане повисок приоритет за да можат милионите жени кои страдаат од оваа болна состојба да добијат подобра медицинска нега.
