Научниците открија дека нивоата на пет хлорофлуоројаглероди кои ја осиромашуваат озонската обвивка, или CFC, брзо се зголемуваат во атмосферата, а тоа се штетни материи кои се глобално забранети од 2010 година поради опасноста што ја претставуваат за животната средина.
Во една студија објавена во списанието Nature Geoscience, тим од меѓународни научници рече дека изворот на емисиите треба да се истражи бидејќи, ако не се контролираат, тие претставуваат закана за климата.
Тие главно се користат во клима уреди, фрижидери, противпожарни апарати и како погонски гасови за аеросоли. CFC се вештачки стакленички гасови кои се илјадници пати посилни од јаглерод диоксидот.
Нивната способност да ја уништат озонската обвивка што ја штити Земјата од Сонцето беше откритието што им донесе Нобеловата награда за хемија на Марио Молина и Шервуд Роланд во 1995 година.
Глобалното исфрлање на CFC помеѓу 1987 и 2010 година според Монтреалскиот протокол се смета за триумф на еколошката соработка – со извештај на ОН во јануари кој потврди дека озонската обвивка е на поправка и се очекува да закрепне до 2060-тите.
Дупки во прописите
И покрај забраната, на трите типа на CFC сè уште им е дозволено да се користат како суровини за производство на алтернативни супстанции како што се флуоројаглеводородите (HFC), кои самите се опасни стакленички гасови чија употреба е ограничена.
Компаниите кои користат CFC треба да ги уништат сите преостанати хемикалии и да обезбедат дека нема протекување, додека CFC како суровини не треба да постојат во производите што се користат за развој.
И покрај тоа, научниците велат дека континуираната употреба на тие три CFC објаснува зошто нивните нивоа на емисии се зголемиле во атмосферата.
Мистериозни извори
Сепак, потеклото на двата преостанати CFC (CFC-13 и CFC-112a), кои не се потребни за производство на HFC и во моментов немаат позната употреба, е уште повеќе збунувачки.
„Всушност не знаеме од каде доаѓаат, и тоа е навистина малку страшно“, вели коавторот на извештајот Стефан Рајман, научник во Швајцарската федерална лабораторија за наука и технологија за материјали.
Доколку емисиите продолжат да се зголемуваат, постои ризик од поништување на дел од напредокот постигнат во „третманот“ со озон и дополнително да се придонесе за опасното ниво на глобално затоплување.
„Емисиите на тие неколку гасови се на исто ниво како и емисиите на сите стакленички гасови во Швајцарија“, изјави Рајман за новинарите.
„Бидејќи сум од Швајцарија, тоа е нешто што навистина ме воодушевува“, рече тој.
Наодите од извештајот ќе бидат разгледани на состанокот на Конвенцијата во Монтреал, а од земјите најверојатно ќе биде побарано да ги истражат изворите на емисиите на CFC.
