Опасниот тренд на земање апчиња за дијабетес тип 2 за брзо слабеење, популаризиран од TikTok, се прошири и во регионот, а сега стигна и до нашите простори. Покрај тоа што неконтролираното земање лекови доведува до несакани ефекти кај здравите луѓе, проблем е и недостигот од лекови за дијабетичарите. На оваа тема за Н1 зборуваа Желија Велија Ашими, специјалист по ендокринологија и дијабетологија и Маја Тубиќ Бановиќ, специјалист по нутриционизам и магистер по фармација.
Д-р Желија Велија Ашими рече дека брзото слабеење е светски тренд.
„Овој тренд не дојде кај нас само од регионот. За жал, многу млади луѓе ги следат овие трендови. Исто така, сон на секој со прекумерна тежина е брзо да ослабе бидејќи нема време за правилни планови за исхрана, физичка активност и други работи кои се неопходни во процесот на слабеење“, изјави Велија Ашими.
Не интересираше какви несакани ефекти следат луѓето кои земаат лекови за дијабетес затоа што сакаат брзо да ослабат, а всушност станува збор за здрави луѓе.
„Постојат бројни последици, а инаку, во самиот рецепт (дефиниција) на лекот што се користи за брзо слабеење, а кој инаку е регистриран како лек за дијабетес тип 2, има фини препораки дека земањето на лекот доведува до проблеми како на пр. гастроинтестинални проблеми – гадење, нагон за повраќање, нарушување на перисталтиката. Се наведува дека може да доведе и до акутен панкреатит, што значи дека се работи за акутно воспаление на панкреасот. Може да се појават и други промени како хипогликемија (пад на шеќер), а во одредени случаи може да доведе до рак, особено ако личноста има генетска предиспозиција за т.н. медуларен карцином и мултипла ендокрина неоплазија“, додаде Велија Ашими.
Маја Тубиќ Бановиќ, нутриционист, смета дека младите не се единствениот проблем во сето ова.
„Иако кога станува збор за социјалните мрежи, особено за TikTok, мнозинството се млади луѓе кои следат ваква содржина. Сепак, мислам дека проблемот овде е што оваа информација некако допира до луѓето од сите возрасти. Би рекол дека секој од нас слуша што сака. Има луѓе кои слушаат и применуваат добри информации, но според сè и она што го слушнавме, има повеќе луѓе кои ги слушаат само зборовите „брзо“ и „лесно“ и тоа најчесто се користи за маркетинг цели, а токму тоа се луѓе кои се потрошувачи на такви работи“, смета Тубиќ Бановиќ.
Овој тренд на брзо слабеење доведува и до недостиг на лекови за дијабетичарите, што е уште еден проблем.
„Тој лек беше на есенцијалната листа во кантонот Сараево, но подоцна беше отстранет бидејќи не беше на сојузната листа. А недостигот од тој лек е проблем, особено за пациентите кои веќе се на таа терапија. Немаме соодветна замена затоа што другата компанија која произведува сличен лек нема капацитет да го компензира тој глобален недостиг само затоа што сите со прекумерна тежина почнале да го користат“, вели Велија Ашими.
Лекот делува така што го забавува празнењето на желудникот и со тоа го намалува примарното чувство на глад.
„Лекот кој кај нас е регистриран за дијабетес тип 2 е наменет само за тоа и е во помала доза. Ќе нагласам дека повеќе од 80 проценти од луѓето со дијабетес тип 2 се дебели, па истовремено имаат третман на дебелина и хипергликемија со овој лек, но дозата е помала. Има препарат во поголема доза што е регистриран во Америка, а од неодамна и во Европа, а во неговата регистрација стои дека може да се користи и за лекување на дебелина, не само на дијабетес. Кај нас лекот е регистриран само за дијабетес и од таа причина има проблем. Секако, одредени количини се складираат и навистина може да помогне во контролата на дијабетесот и тежината, а има и кардиопротективно дејство и е навистина добра подготовка за лекување на дијабетес тип 2, а овој недостиг не е проблем само кај нас, туку и на глобално ниво. “, изјави докторот ендокринолог.
Овој лек чини 180 КМ, а инаку луѓето кои треба да ослабат се правдаат дека здравата храна е скапа. Прашавме нутриционист дали навистина здравата храна, како единствена која трајно не води до посакуваните резултати, е навистина скапа.
„Тоа е всушност изговор да не го применуваме и да не ги менуваме нашите навики. Додека сè уште работев во фармацевтска компанија, во комуникација со докторка ми кажаа дека дијабетичарите тип 2 се постари лица и пензионери и дека немаат пари да ја прилагодат исхраната на дијагнозата и да ја приспособат. Беше пролет, како и сега, и реков дека копривите и глуварчињата се бесплатни и дека можам да си обезбедам храна со излегување во природа. И навистина, многу од таа храна е бесплатна, некако ја газиме, сама порасна. И навистина, штом ќе почне копривата, на сите им препорачувам да ја користат. можеме да направиме супа, смути од него и навистина ќе добиеме многу хранливи материи од него. И воопшто, здравата храна воопшто не мора да биде скапа, бидејќи ако ја споредиме со индустриска и нездрава храна, ќе видиме дека е екстремно скапа со оглед на тоа дека е нутритивно девалвирана и само му штети на организмот. Ќе има повеќе на долг рок поскапи бидејќи ќе мора да ги поправите последиците од таквата диета. Секогаш ги советувам моите клиенти за достапните намирници“, објасни Тубиќ Бановиќ.
И Велија Ашими се согласува дека поздравата храна е многукратно поевтина од она што го консумираме секој ден.
„Од причина што не можете да јадете многу здрава храна во количина, за разлика од втората. А кога ќе се направи добар план, навистина е неколкукратно поевтино. Вообичаено, кога велиме дека некој треба да се храни здраво, луѓето обично мислат дека треба да користат скапи препарати, но не треба, туку всушност треба да се вратат во природата и да консумираат непреработена храна. Без таков начин на размислување и здрава исхрана, никој не може да ослабе, ниту пак да се одржи ефектот постигнат со лекови. Ова го кажувам од искуство бидејќи пациентите со дијабетес можат повторно да се здебелат иако користат лек кој е пептид сличен на глукагон, забележувам дека не е инсулинот, туку спротивниот хормон кој помага да се блокира центарот за глад и да се забрза варењето. и празнење. Затоа, од суштинско значење е да се соочиме со проблемот и да ги смениме навиките“, рече Велија Ашима.
