Идејата за лековитиот ефект на пренос на микробиоти од едно на друго лице е стара речиси две илјади години и низ историјата се користело во различни култури како дел од традиционалната медицина. Се разбира, тогаш поимот микробиота не постоел, ниту пак се зборувало за содржината на самата столица, но во одредени состојби, кои првенствено се манифестирале со гастроинтестинални проблеми, трансферот на столицата од здрава личност во акутно или хронично болно лице покажувал одредено лековито дејство.
Сите натамошни истражувања на научниците и докторите нè вратиле на навидум радикалните, за некои, бизарни идеи за лековитите својства на трансферот на изметот од здрава личност на болен примател.
Трансфер преку колоноскопија и клизма
Подоцна технологијата овозможила трансферот на изметот да се изведува на неколку начини, од кои најраспространет бил оној преку колоноскопија, а најновиот изум се капсулите кои се земаат орално.
Најприфатена индикација за третман со трансфер на фекална микробиота е инфекцијата со Clostridium difficile. Оваа бактерија е одговорна за многу тешки инфекции често со фатален крај.
Но, во тек се студии за примена на трансплантација на фекална микробиота и кај цела низа болести, од дебелина и метаболички синдром до невропсихијатриски болести како мултиплекс склероза, Паркинсонова болест и аутизам.
Пред неколку години гастроентеролози од Риека први во Хрватска успешно извршија трансплантација на фекална микробиота.
Тоа е форма на третман со инфузија на филтрат на течна столица (измет) од здрав донор во цревата на примателот со цел да се постигне нормализирање на цревната флора. Нарушувањето на цревната флора на примателот е најчесто последица на употреба на антибиотици и е причина за развој на споменатата инфекција со Clostridium difficile (CD).
Поради честата употреба на антибиотска терапија, особено во болнички услови, инциденцата на инфекција со Clostridium difficile се зголемува во последните децении, а процедурата се препорачува за потешки форми на улцеративен колитис.
По пандемијата со КОВИД-19, пораст на инфекциите со Clostridium difficile
Исто така, како резултат на пандемијата со КОВИД-19, има голем пораст на инфекции со Clostridium difficile (CD) поради големата употреба на антибиотици. Покрај тоа, поради нејзината сложеност, цревната микробиота има потенцијал да влијае на мноштво физиолошки функции, вклучувајќи го метаболизмот, имунитетот, па дури и невролошкиот развој.
Кога во 2017 година, на Клиниката за гастроентерологија на Клиничко-болничкиот центар во Риека, лекари го спасиле животот на 84-годишна жена со тешко бактериско воспаление на дебелото црево со трансплантација на фекална микробиота, тоа била прва таква процедура во болница. во Хрватска, спроведена само две години откако германските лекари почнале да го прават истото. Четири години подоцна, Медицинскиот факултет во Риека ја лансираше фекалната биобанка, која беше прва што воспостави собирање на човечки измет во регионот со цел лекување на пациент со трансплантација на фекална микробиота.
Фекалната микробиота е природен метод со кој се постигнува нормализирање на различноста на цревната флора кај пациенти кои страдаат од инфекција предизвикана од бактеријата клостридија, со стапка на клиничко излекување од повеќе од 85 проценти. Филтратот на течната столица може да се администрира преку тесна флексибилна цевка која се става преку носот во желудникот, т.е. дуоденумот, или при преглед на дебелото црево директно во дебелото црево и може да се администрира во форма на клизма или капсули.
Со оглед на тоа што ваквата процедура дава ветување за лекување на многу други здравствени проблеми, па дури и за намалување на симптомите на аутизам кај децата, многумина се надеваат дека научната заедница наскоро ќе се погрижи таквата постапка навистина да биде без несакани ефекти.
За првата банка за фекалии во регионот
Постоењето на Биобанката ќе овозможи континуирано и непречено снабдување со фекален материјал. Сите информации поврзани со доброволниот дарител на фекална содржина ќе бидат анонимни, со почитување на сите етички принципи.
Корисници на Фекалната биобанка ќе бидат сите хрватски болници, бидејќи замрзнатиот измет може да се испраќа низ целата земја, каде и да се врши трансплантацијата, а самата процедура е релативно технички едноставна и не бара тестирање на компатибилност, како што е случајот во класичните трансплантации на органи.
Третманот вклучува тим составен од гастроентеролог, микробиолог и специјалист за инфективни болести, а цревната микробиота, поради својата сложеност, има потенцијал да влијае на многу физиолошки функции, вклучувајќи го метаболизмот, имунитетот, па дури и невролошкиот развој.
Внимателниот избор на донатори сега се заснова на клиничка проценка. Донаторите на столицата се здрави волонтери, поради практичноста, најчесто од непосредната околина на пациентот, кои ги исполнуваат потребните критериуми.
Медицинскиот факултет планира и вмрежување на Биобанката во европската мрежа на биобанки, што ќе претставува основа за соработка и формирање на европска мрежа на партнери.
И во Чешка постои банка за измет
И во Чешка стотици Чеси се лекуваат во државните болници со помош на здрав човечки измет, што е метод кој во оваа земја се користи од 2010 година.
Досега тој е целосно ограничен на лекување на луѓе кои боледуваат од инфламаторни заболувања на цревата, но се повеќе чешки лекари истражуваат дали оваа метода може да се примени и на поширок спектар на болести како што е синдромот на нервозно дебело црево и се надеваат дека со помош на измет, во иднина, тие можат дури и да ја третираат дебелината.
Во болницата во Опава секоја година од десет до дваесет пациенти се подложуваат на третман за трансплантација на столица, а уште 30 до 35 од нив секоја година се подложуваат на слична процедура во болницата во Брно.
Британски Гардијан пишува за најновите истражувања
Според најновите истражувања за кои пишува и Гардијан, трансплантацијата на измет може да помогне во лекувањето на болести како што се артритис, дијабетес и рак. И еден ден би можело да биде едноставно како земање апче направено од измет на странец. Авторката на текстот во Гардијан раскажува како и самата донирала примерок од својот измет кој во сад во каков што обично се носи и ручек за на работа, лично го доставила во болницата Свети Томас во Лондон, на одделот за инфекции.
„Свежо положено и преполно со бактерии, лекарите што им го доставувам веруваат дека таквиот измет може да бидат иднината на медицината. Го носев мојот измет низ Лондон за да ми направат капсули – кои на крајот ќе ги испие некој друг.
Човечкото црево содржи трилиони бактерии, од кои многу играат важна улога во тоа да не одржат здрави, но повремено неколку микробиолошки „лоши јаболка“ можат да го исфрлат од колосек целиот систем. Сепак, сè повеќе лекарите сфаќаат дека враќањето на здрава рамнотежа на бактерии може да помогне во лекувањето на низа различни заболувања, од нарушувања на мозокот до метаболички болести, до артритис. Може дури и да го подобри одговорот на лекувањето на пациентите со рак. И сето тоа започнува со гомце како моето“, пишува таа.
Од 2014 година, National Institute of Health and Care Excellence (Nice)на Велика Британија ја препорача ФМТ (Трансплантација на фекална микробиота) како алтернатива за пациенти кои доживеале најмалку две претходни инфекции. Стапката на успех е импресивна, со околу 85% од луѓето излечени по еден трансфер. Управата за храна и лекови на САД, исто така, го одобри својот прв производ за фекална микробиота – течен препарат од столица, кој се администрира преку клизма во интестиналниот тракт на пациентите.
Иако доставувањето бактерии на овој начин е ефикасно, тоа не е особено пријатно или практично за пациентите.
Но внесувањето капсули – или „крапсули“ како што се познати на пазарот, во споредба со традиционалниот ФМТ, е многу попристапен, полесен и поевтин начин.
На изметот кој се донира треба да му се направи ригорозен скрининг кој е од суштинско значење бидејќи,како што велат екпертите, „не би сакале само да земете примерок од столицата на која било личност и да ја претворите во капсула и да ја проголтате без да проверите дали тие немаат никакви болести и инфекции што можат да ги пренесат“.
Капсулите FMT не се единствената опција што се истражува. Во Microbiotica, биотехнолошка компанија со седиште во близина на Кембриџ, истражувачите се обидуваат да идентификуваат популации од корисни цревни микробиоми кои би можеле да се одгледуваат во резервоари за ферментација и потоа да се пакуваат во капсули без никогаш да видат измет.
„Проблемот со [постојните производи] е дека тие се добиени од донатори, што значи дека ќе имате променлив производ“, вели Тим Шарпингтон, извршен директор на Microbiotica. „Одредени донатори имаат фантастични стапки на одговор, а други помалку. Ова нè води до заклучок дека таму има одредени грешки или групи на грешки кои се добри, но има и одредени грешки кои се лоши“.
Научниците на Microbiotica се обидуваат да идентификуваат кои од илјадниците микробиолошки видови во типично црево се одговорни за корисните ефекти на FMT. Надежта е дека тие би можеле поединечно да се одгледуваат во резервоари за ферментација и да се пакуваат заедно во капсули за да создадат поконзистентни терапевтски ефекти. И тие се насочуваат кон една од најстрашните болести од сите – ракот.
Имунотерапијата за рак може да биде извонредно ефикасна, но делува само кај подгрупа на пациенти – обично околу 40% во случај на пациенти со рак на кожата. Нивното препознавање е сè уште нешто како игра на погодување, но, сè повеќе, студиите навестуваат дека можело да има разлики во микробиомите на оние кои одговориле на имунотерапијата и оние кои не одговориле.
Ова истражување доби убедлив пресврт во 2021 година, кога две одделни истражувачки групи, едната во САД, другата во Израел, објавија дека зеле материјал од столицата од напреднати пациенти со меланом кои добро реагирале на лековите за и го пренеле во оние кои не реагираат, што ги натерало некои од овие пациенти да покажат подобрени клинички одговори.
Во тек е истражување за терапевтските ефекти на трансплантацијата на фекална микробиота за повеќе болести.
Во иднина, луѓето би можеле да размислат и за чување на сопствената столица од помладите години, исто како што прават со јајце-клетките или со крвта од папочната врвца на нивните бебиња, во случај да треба повторно да ги населат цревата со здрави бактерии во подоцнежниот живот.
Сè уште треба да се истражува пред трансплантација на фекалии, во која било форма, да се претвори во мејнстрим медицина – иако неодамнешните препораки на Nice и FDA за C. diff покажуваат дека тоа е можно. Надминувањето на факторот на гадење останува значајна бариера, но тоа би можело да се промени доколку таквите третмани се покажат ефикасни во големи клинички испитувања.
Ако го сторат тоа, фекалните трансплантации би можеле да обезбедат прифатливо решение за некои од најитните предизвици на човештвото – од болести на стареење до антимикробна отпорност.
