Предизвиците што ја чекаат цела Европа се зголемуваат. За нив ќе се разговара и утре на конференцијата во Загреб посветена на светските настани што не очекуваат следната година. Еден од гостите на таа конференција, на која учествува и највисокиот државен лидер, е шведскиот економист, научник и долгогодишен соработник на шведската влада Клас Еклунд. Како гостин во N1 Newsroom ја коментираше економската состојба во Европа.
„За жал, јас сум малку песимист за европската економија за следната година. Хрватска сè уште не е толку погодена, но други земји се погодени. Како што знаете, каматните стапки растат, а исто така и инфлацијата. Многумина во Европа ќе видат намалување на нивните приходи и зголемување на невработеноста. Европската централна банка се соочува со тежок период“.
Коментирајќи ја подготвеноста на европските лидери за предизвиците што не очекуваат во наредната година, Еклунд вели: „Мислам дека тоа зависи од земјата“. Во некои земји тие не се подготвени. Велика Британија не беше подготвена за Брегзит, ниту за страшниот буџет што неодамна го предложија, но мислам дека луѓето на европскиот континент научија неколку лекции од тоа. Значи, не можете да трошите пари како што тоа го правеше Британија.
На прашањето за стравот од популизмот, шведскиот економист објаснува: „Веќе гледам дека има ризици во Италија, но тие не се остварија. Мислам дека ризиците се помали отколку што мислат луѓето. Многу европски земји се соочуваат со воени и економски проблеми. Лесно е да се стане жртва на лоши одлуки“.
Еклунд истакнува дека е многу среќен што Хрватска влегува во Шенген и во еврозоната. Кога станува збор за тоа дека Романија и Бугарија не влегоа во Шенген, Еклунд истакнува: „Има некои тешкотии. Лично мислам дека би било добро Европа да го забрза тој процес, но немам увид во тие преговори“.
„Конфликтот се заканува и се влошува ако се намали важноста на Кина“
„Зборувајќи за Кина, Еклунд, како автор на книгата за економските можности и пристапи на Кина, истакнува: „Кина многупати изјави дека е пријател на Русија, но очигледно не им се допаѓа начинот на кој Русија ја спроведува оваа инвазија. . Си Џинпинг јасно го предупреди Путин да не користи нуклеарно оружје. Мислам дека Кина не е задоволна од начинот на кој Русија ја води оваа војна и начинот на кој Русија се повлече од меѓународните преговори. Русија стана отпадник. Кина ја зголемува својата воена и економска сила. Може да има многу полош конфликт од оној во Украина, ако се направи обид да се намали важноста на Кина“.
Кога станува збор за зависноста на Европа од рускиот гас и нафта, Еклунд вели: „Тоа ќе се промени. Кризата го поскапува овој процес, но ни покажува колку е важно да се ослободиме од зависноста од рускиот гас. Ако производството се врати во Европа, мислам дека ќе даде добри резултати, но производството ќе биде поскапо бидејќи не можеме да се потпреме на евтина работна сила во Кина“.
Еклунд нагласува дека ни претстои тежок период.
„Имаме голем број на долгорочни геополитички тензии со кои треба да се справиме. Кога земјите ја ставаат безбедноста пред економијата, тоа значи побавен раст и полоша економска ситуација од порано. Така, ќе бидат потребни неколку години пред да ја завршиме оваа реорганизација на нашата економија. Замислувам дека барем една или две години ќе ни бидат тешки, но се надевам дека ќе излеземе посилни од ова“.
Од перспектива на европските граѓани тоа значи: „Висока инфлација не чека уште една година, две, која ќе ни ги изеде парите и ќе ја намали куповната моќ, тешко ќе се намали невработеноста. Можно е да има пораст на популизмот бидејќи во лоши времиња е тешко да се повикуваме на лесни решенија“.
Сепак, тој го нагласува оптимизмот во однос на тоа дека европската идеја расте, особено нагласувајќи го влезот на Хрватска во еврозоната.
Тој заклучува дека војната ќе биде најделикатниот момент во 2023 година: „Украинците храбро ја бранат својата земја, но кој знае што ќе направи Путин кога ќе биде заглавен. Се надевам дека не размислува за нуклеарна или хемиска војна. Автократски лидер кој е поддржан во ќош може да стане многу опасен. Затоа мислам дека претстојат огромни ризици“.
