Акутните цревни заболувања се меѓу најчестите заразни болести во светот. Во Хрватска, најголема зачестеност на бактериски цревни инфекции е од мај до октомври; заедно со кампилобактериозата, салмонелозата е најчеста бактериска цревна инфекција кај луѓето во развиениот свет.
Родот Salmonella припаѓа на семејството на бактерии Enterobacteriaceae. Салмонелата се грам-негативни бактерии во форма на шипки распространети низ целиот свет (во почвата, водата, дигестивниот систем на домашните и дивите животни, влекачите, птиците и инсектите). Нивната класификација е сложена бидејќи овие микроорганизми се дефинирани по серотип, а не само по видови, пишува Хрватскиот завод за јавно здравје.
Салмонелата е термолабилна, па кога се користи, на пример, микробранова печка, тие се уништуваат по 3 минути на 80 степени Целзиусови. Местото каде салмонелата влегува во телото е дигестивниот систем (феко-орален начин на пренос).
Извори на инфекција
Изворите на инфекција се вода (загадена со измет), школки (поради загадена вода), млеко и млечни производи (поради несоодветна пастеризација, непрофесионално ракување и сл.), јајца, месо и месни производи (поради контаминација при преработка) и домашни миленици (на пр. желки и влекачи).
Патогени може дополнително да се пренесат од столицата преку храна и вода. Бидејќи носителите на микроорганизми и пациентите се важен извор на инфекција, тие не треба да ракуваат со храна и треба строго да се придржуваат до хигиенските мерки.
За развој на болеста кај здрави луѓе, потребно е преку устата да се внесат голем број бактерии (105-108 микроорганизми на грам храна). Летните температури обезбедуваат соодветен медиум за размножување на бактериите, пред се во недоволно термички обработените млечни производи, колачи, сладоледи итн.
Симптоми и третман
Салмонелозата клинички се манифестира како: гастроентеритис, цревна треска и септичен синдром. Гастроентеритисот е најчеста манифестација на инфекција предизвикана од салмонела. По ингестијата, главоболка, гадење, дијареа, повраќање и абдоминална болка со умерено покачена температура се појавуваат во рок од 8 до 48 часа.
Примероци за микробиолошка дијагноза на салмонелоза се столицата (т.н. копрокултура), повраќаните маси и сомнителната храна. Доколку постои сомневање за проширена форма на болеста, се земаат примероци од крв или секундарно зафатен орган (CSF, спутум, точкаст). Антигенската типизација кажува за кој серотип на бактерии станува збор, што е од суштинско значење за епидемиолошкото следење на болеста.
Третманот на салмонелоза е симптоматски во форма на замена на изгубената течност и електролити. Антибиотската терапија не се препорачува за инфекции со салмонела бидејќи може да ја продолжи болеста и да предизвика хронична состојба.
Превенција на цревни инфекции
Основни мерки за спречување на цревни инфекции:
– редовно и темелно миење на рацете со топла вода и течен сапун
– термичка обработка на храната
– темелно миење на овошјето и зеленчукот
– избегнување чување храна на собна температура и повторно загревање на храната
– избегнување на потрошувачката на непастеризирано млеко и хигиенски сомнителни површински води
