Хепатитис А е заболување на црниот дроб предизвикано од истоимениот вирус. Годинава во Словенија имало значително повеќе случаи на оваа инфекција во однос на претходните години, 45. Меѓу нив, 25 пациенти имале потреба од болничко лекување, меѓу кои и четири деца. Вирусот лесно се пренесува преку близок личен контакт, како и преку контаминирана храна и вода, но и преку валкани раце.
Во љубљанскиот клинички центар годинава лекувале значително повеќе пациенти со хепатитис А од претходните години, 25. Лани имало пет заболени од хепатитис А кои морале да бидат хоспитализирани, три претходната година и едно во 2019 година. Годинава се потврдени вкупно 45 случаи на инфекција, така што голема е веројатноста да има (имало) повеќе заразени, бидејќи болеста во повеќе од половина од случаите тече без симптоми и заболените лесно може да ја пренесат несвесно.
Епидемија на хепатитис А во училиштата во Загреб
Во февруари годинава вирусот наводно ни се проширил од соседна Унгарија. Во тоа време, Европскиот центар за превенција и контрола на болести (ЕЦДЦ) откри појава таму и ги извести надлежните епидемиолошки институции во земјите-членки. Меѓу првите заразени биле мажи кои имаат секс со мажи (МСМ). Се верува дека вирусот се проширил и во Словенија по враќањето на група мажи од Будимпешта.
Кои се знаците на болеста?
Како што објаснуваат од Националниот институт за јавно здравје (NIJZ), секој може да добие вирусен хепатитис А, а болеста е особено опасна за постарите лица, хроничните пациенти и пациентите со откажување на црниот дроб. Хепатитис А е вирусно воспаление на црниот дроб, чиј главен симптом е жолтица. Во повеќето случаи прво се појавуваат неспецифични проблеми поради воспаление на црниот дроб: замор, малаксаност, болка под десниот ребро. Тогаш кожата станува жолтица (кожата станува црвеникава), калта станува светла, урината станува темна. Симптомите се поблаги кај децата, потешки кај постарите лица.
Повеќе од половина ја преболуваат инфекцијата без симптоми и не знаат за неа. Инфекцијата без симптоми е честа и кај децата. За ненадејно ширење придонесува и релативно долгиот период на инкубација, односно времето од инфекцијата до појавата на знаците на болеста. Во случај на хепатитис, обично е три до четири недели, но може да биде и пократок (до 15 дена), но подолг (до 45 дена), во зависност од имунолошкиот статус на лицето и инфективната доза што ја добива, според НИЈЗ. Човек е веќе заразен две недели пред појавата на симптомите, за време на закрепнувањето и уште две недели по појавата на жолтица, кога големи количини на вируси се излачуваат со измет. Дури и оние кои не се разболуваат, а се заразени, со својата кал излачуваат вируси, што е потенцијален извор за нови инфекции.
Вирусот се пренесува преку храна и вода, но и преку нечисти раце, па затоа редовното миење на рацете и општата хигиена се неопходни за превенција.
Лекови за третман на хепатитис А засега е посимптоматично и на пациентот главно му се советува да мирува. По правило, болеста се решава сама по себе без последици, компликации на црниот дроб или дури и откажување на тој орган, па се случува во ретки случаи, особено кај постарите лица. Откако ќе ја преболиме болеста, стануваме имуни доживотно.
Постои вакцина против хепатитис А, која болен човек може да ја прими и откако ќе биде откриена инфекцијата, доколку се открие доволно рано – во рок од 7 до 14 дена по последниот контакт со заразеното лице. Според ECDE, Светската здравствена организација (СЗО) и повеќето европски земји препорачуваат вакцинација на мажите кои имаат секс со мажи.
Можна контаминација на храна
Во последното известување од крајот на септември, ECDC напиша дека потврдиле 303 случаи, најмногу во Унгарија (161), покрај тоа во Австрија (7), Германија (8), Холандија (8), Словенија (35). ), Шведска (8) во Обединетото Кралство (76). Досега собраните епидемиолошки и микробиолошки податоци покажуваат дека се пренесувале од човек на човек и преку загадена храна“, напишаа тие. „Се сомневаме дека во јули во ресторан во Унгарија се заразиле 16 пациенти. Некои пациенти рекоа дека јаделе ладна супа од замрзнати бобинки“.
Пред неколку месеци епидемијата на оваа болест ја преплаши и соседна Хрватска. Болеста е откриена кај учениците од три училишта и нивните семејни контакти. Наводно, епидемијата започнала во едно од училиштата во Загреб, каде готвачот, кој не знаел дека е заразен со хепатитис А, подготвувал оброци за децата.
Како што пишува ECDC, вирусот на хепатитис А е многу отпорен на влијанија од околината и не може да се уништи, на пример, со киселина или замрзнување, па пренесувањето преку храната е вообичаен начин на инфекција, а хигиената е клучна за нивна превенција.
