Во Хрватска во моментов нема критичен недостиг на лекови, а за оние кои имаат недостиг се достапни заменски терапии со истите активни супстанции или од истите терапевтски групи, рече ХАЛМЕД, коментирајќи ја веста дека во Германија во моментов е тешко да се најдете околу 300 лекови. Германците, всушност, дури и за најобичните детски сирупи против треска или болка, се снаоѓаат со споделување на вишоци преку групите на WhatsApp и социјалните мрежи. Хрватското здружение на работодавачи предупредува дека ваква ситуација може да се случи и кај нас доколку нешто не се промени.
Според неодамнешната анализа на Европската комисија во сите земји-членки на ЕУ, во последните години е забележан тренд на зголемување на извештаите за недостиг на лекови, што делумно може да се припише на економската глобализација и концентрацијата на фармацевтското производство во земјите надвор од Европа (особено Кина и Индија). Во анализата се посочува дека од почетокот на евидентирањето во 2013 година, Хрватска има помал број пријавени недостиг на лекови во споредба со другите членки на ЕУ од регионот како Словенија, Унгарија или Италија, но забележуваат дека вкупниот број на пријави од Хрватска до европското регулаторно тело е релативно мало поради што сликата можеби не е целосна, па податоците треба да се земат со резерва.
Во извештајот за драматичниот недостиг на лекови во Германија, Дојче веле пишува дека им недостигаат разни лекови, од детски сирупи до намалување на температурата до лекови за болните од рак. Причината е прекинот на домашното производство на одредени лекови бидејќи тоа не е исплатливо за производителите. На пример, здравственото осигурување на компаниите им плаќа 1,36 евра за шише парацетамол сируп. Оваа количина не е зголемена веќе десет години, а во меѓувреме цената на активната состојка парацетамол само годинава е зголемена за 70 отсто.
Фармацевтската индустрија бара зголемување на давачките за лековите, но и укинување на договорите според кои здравствените осигурителни компании плаќаат само фиксни суми. Експертите се за државно производство на есенцијални лекови во Германија и враќање на производството од Азија.
Достапни се алтернативни лекови
На хрватскиот пазар во моментов се достапни приближно 3.500 одобрени лекови, објаснуваат од ХАЛМЕД. Доколку има недостиг, причините се застој во синџирите на снабдување со лекови од логистички причини, доцнење во производството, зголемена побарувачка и слично итн., меѓутоа, за предметните лекови достапни се заменски лекови“, посочува ХАЛМЕД.
Напоменуваат дека секојдневно собираат податоци за можни недостиг, а недостигот брзо се решава – со прераспределба на залихите на истиот или заменскиот лек од друга земја членка на ЕУ. Тие исто така додаваат дека пациентите можат директно да контактираат со HALMED за информации и упатства доколку не можат сами да најдат лек.
Сепак, истакнуваат дека тешко можеме да се споредиме со Германија. Имено, како што ни велат, Хрватска како помала земја има значително помала потреба од лекови, поради што полесно се надминуваат недостигот. Дополнително, следењето на ситуацијата во Европа ни овозможува навреме да ги препознаеме проблемите и брзо да реагираме:
„Соработката и размената на информации што систематски ги спроведуваме со другите земји-членки ни дава можност за рано препознавање на нарушувања во снабдувањето на ниво на ЕУ и ни го олеснува донесувањето план за снабдување на пазарот. На пример, поради нивните големи потреби, поголемите земји-членки побрзо ќе бидат погодени од проблемот со снабдување на одреден лек и врз основа на сознанијата за тоа, можеме да реагираме навремено и да преземеме мерки за да спречиме таков недостиг во Хрватска, односно навреме да се обезбеди супституциона терапија“.
Со цел да се намали зависноста од трети земји или неколку извори на фармацевтско производство и со тоа да се обезбеди континуитет на снабдувањето со лекови во сите околности, беше започната стратегија на ниво на ЕУ за ревитализација на производството на есенцијални лекови (антибиотици, анестетици, хематолошки лекови и сл.) на територијата на ЕУ -И.
На хрватскиот пазар моментално се достапни околу 3.500 одобрени лекови.
Во текот на 2022 година беа одобрени повеќе од 300 нови лекови.
Во последните пет години од хрватскиот пазар се повлечени околу 1.500 лекови.
ХУП: Неодржлива ситуација
Хрватското здружение на работодавачи посочува дека производителите на лекови низ Европа, вклучително и во Хрватска, се во неодржлива состојба на долг рок. Проблемот е што растат цените на сите клучни елементи во производниот синџир – од суровини и енергија до трошоци за работна сила, а сето тоа веќе започна во оваа индустрија од почетокот на пандемијата.
„Само во последната година трошоците за превоз на членовите на ХУП. Здруженијата на производители на лекови се зголемени до 160 отсто, трошоците за суровини до 118 отсто, а трошоците за енергија до 330 отсто. Овој огромен раст на сите трошоци и неможноста за зголемување на цените на лековите на рецепт, кои се намалуваат со автоматизација врз основа на регулаторни практики, може да доведе до потешкотии во испораката на лекови“, вели директорот за односи со членството на ХУП и директорот. на Здружението на производители на лекови при ХУП, Милка Косановиќ.
Хуан Карлос Тардио / Пантермедија / Профимедија
HUP претходно предупреди за можен недостиг на лекови на рецепт. Тие во декември упатија голем број критики за предложените измени на правилникот за ставање на лековите на листата на ХЗЗО. Јавната расправа се одржа од 28 октомври до 27 ноември, а учесниците побараа од Министерството за здравство да ги повлече прописите, да ја прекине постапката и да формира работна група и дури потоа да одржи онлајн консултација. Уредбата треба да стапи на сила во првиот квартал од следната година.До Министерството за здравство пристигнаа вкупно 238 коментари кои пристигнаа на јавната консултација за предложените измени на Правилникот за критериуми за ставање на лековите на листата на ХЗЗО, а извештајот и анализата ќе ги објави на 27 јануари.
Здружението на производители на лекови предупредува дека не може ни делумно да се регулираат цените на лековите, бидејќи во Хрватска цените на лековите во последните десет години автоматски се намалуваат за 40,83 отсто со регулаторни одлуки. Истовремено се зголемуваат и трошоците за нивното производство.
„Како резултат на овој диспаритет, во последните пет години секој трет ден се повлекува по еден лек од хрватскиот пазар, што значи дека се повлечени околу 1.500 лекови. Просечната цена на терапијата во моментов е 33,3 куни. Во споредба со просечната компаративна цена (ПЦК), цените на терапијата во Хрватска се за 60 до 80 проценти пониски за антибиотска терапија и 40 до 50 проценти за кардијална и невролошка терапија“, вели Косановиќ, кој предупредува дека хрватските производители не можат да ги апсорбираат таквите трошоци и дека таму е сè поверојатен недостаток.
Затоа испратија барање до министерот Вилије Берош да се најде долгорочно одржливо решение. Има повеќе предлози, а одговор треба да добиеме на крајот на јануари.
HALMED, пак, вели дека нема причина за загриженост и напоменува дека само во 2022 година, на пример, биле одобрени над 300 нови лекови. Списоците се ажурираат на месечно ниво.
Континуирано се следи состојбата со снабдувањето со лекови на пазарот, посочуваат оттаму и навремено се решаваат евентуалните нарушувања во снабдувањето.
