Зошто цените на енергијата во Европа и во САД во последните недели одат во спротивна насока – во Америка паѓаат, додека во некои членки на ЕУ цената на енергијата е двојно зголемена во последните два месеци?
Во САД предупредуваат дека е рано да се слави бидејќи цените на енергијата се склони кон непредвидливи и силни промени, но очигледно е дека цената на нафтата на американскиот пазар падна за 30 отсто во последните два месеци. Според клучниот американски репер, суровата нафта сега е под 90 долари за барел, а мрачните прогнози на експертите, според кои нафтата ќе достигне повеќе од 200 долари за барел, почнуваат да изгледаат како заплашување, пишува Јутарњи лист.
Во однос на цените на енергијата, Америка моментално има корист од низа светски вести (забавување на кинеската економија, намалување на каматните стапки во Кина…) кои зборуваат за намалување на побарувачката за клучниот извор на енергија, а јасно е дека , за разлика од ЕУ, таа е многу помалку зависна од увозот на руски гас и нафта. Ова предизвика цената на бензинот на пумпите во Соединетите Американски Држави да падне под 4 долари за галон, што се чини дека е околу двојно поевтино отколку што е моментално двојно поевтино отколку во голем број земји-членки на ЕУ. Разликите во тоа како ЕУ и САД се занимаваат со енергијата по инвазијата на Украина стануваат драматични. Во средината на овој месец цената на енергијата во Европа собори нов рекорд, а притисокот на енергетската неизвесност се заканува со почеток на рецесија на стариот континент.
Алармантно во Германија
Најголемата драма се одвива на најголемиот и најважен европски пазар, Германија: цената на струјата за следната година порасна на 477,5 евра за мегават час, што е шест пати повеќе од истиот период лани, а двојно повеќе од само пред два месеци. Пазарните учесници во Европа изгледа предвидуваат дека проблемите во снабдувањето со гас и нафта ќе бидат толку големи што во текот на зимата нема да може да се произведе доволно електрична енергија. И цените на енергенсите на почетокот на оваа недела во Германија, исто така, соборија рекорди. Овој ценовен шок е резултат на топлотните бранови и сушата, кои ја зголемија употребата на клима уредите и сите разладни капацитети.
Затоа, во ЕУ, порастот на цените на енергијата има многу позначајно влијание врз движењето на индексот на потрошувачките цени и, следствено, врз стандардот на граѓаните, додека деловните модели на голем број енергетски интензивни бизниси се изложени на ризик. .
На различни начини, европските народи се обидуваат да се доведат до состојба на некаква енергетска безбедност и да ги смират неконтролираните енергетски трошоци. Во Франција, на пример, планираат целосно да ја национализираат Electricite de France SA, проблематична компанија која работи со нуклеарни централи. Во моментов, производствените капацитети на француските нуклеарни централи се релативно ниски. На ниво на ЕУ е очигледен недостиг од извори на хидроенергија, како и производство на енергија со согорување на јаглен. Сè врши притисок врз растот на цените; индексот на амстердамски гас е двојно зголемен од јуни.
Под најголем притисок е Германија, каде властите веќе одлучија дел од трошоците за енергија да ги префрлат на домаќинствата. Тие пресметале дека просечниот повисок трошок за едно германско домаќинство ќе изнесува околу 290 евра годишно, а ова зголемување на цената ќе стапи на сила од октомври.
„Новата давачка е последица на илегалната војна и агресија на Путин против Украина, што предизвика вештачки недостиг“, рече германскиот министер за економија Роберт Хабек во Берлин.
Некои од посиромашните потрошувачи во Германија ќе добијат компензација бидејќи новата давачка може да биде преголем предизвик за нив. Според аналитичарите, германските власти немаат цел да воведат нови давачки само за покривање на зголемените трошоци за енергија, туку и за намалување на потрошувачката. Само со значително помала потрошувачка Германија може да ја преживее зимата без руски гас. Според пресметките на германските власти, едно домаќинство ќе трпи дополнителен годишен трошок за давачки за нова енергија од 97 евра, додека четиричлено домаќинство ќе плати 290 евра повеќе.
Индивидуалните домаќинства ќе добијат субвенции за парно. Неколку значајни германски енергетски компании бараат од владата да ги зголеми цените за потрошувачите, со цел да се избегне домино ефектот на банкрот во енергетскиот сектор. Трговците со гас агресивно се обидуваат да обезбедат испораки за клиентите, но системот на правила што одредуваат корекции на цените е таков што многу учесници на пазарот се изложени на ризик од неликвидност, што може да доведе до системски колапс.
Надежите се поставени во нов нуклеарен договор
Спротивно на тоа, Американците проценуваат дека цените на нафтата би можеле дополнително да паднат доколку Иран потпише нов нуклеарен договор, што се чини веројатно откако ќе се повлече од барањата САД да го тргнат Корпусот на Исламската револуционерна гарда од листата на терористички организации. Додека се очекуваат дополнителни милиони барели иранска нафта на пазарот како дополнително опуштање, клучните американски ризици се во растот на каматните стапки и трошоците за финансирање.
Кога цените на нафтата паѓаат, како што е случајот сега во САД, може да се очекува намалување на трошоците за значителен дел од индустријата и земјоделството.
