Псоријатичниот артритис е форма на артритис што се јавува кај луѓе кои имаат псоријаза на кожата и ноктите.
Тоа е болест слична на ревматоидниот артритис, но кај оваа болест нема позитивни карактеристични антитела за ревматоиден артритис. Ова е хронично воспалително ревматско заболување. Појавата на артритис може да му претходи на почетокот на псоријазата, но не секој артритис кај псоријаза е псоријатичен артритис. Прогнозата кај псоријатичен артритис обично е подобра отколку кај ревматоидниот артритис, бидејќи псоријатичниот зафаќа само неколку зглобови, иако тие исто така може да бидат сериозно оштетени.
Псоријатичниот артритис влијае на околу 0,2-0,4% од светската популација. Луѓето со псоријаза не мора да развијат артритис, но се претпоставува дека во Хрватска околу 15% од луѓето со псоријаза имаат поврзан артритис.
Што е псоријатичен артритис?
Луѓето кои имаат кожна болест на псоријаза обично имаат црвени, лушпести осип и задебелени нокти полни со дупки како симптоми. Псоријазата може да претходи или да го следи воспалението на зглобовите. Артритисот најчесто ги зафаќа зглобовите на прстите и рацете, а може да ги зафати и колкот и ‘рбетот. Затоа спаѓа во групата на серонегативни спондилоартритис. Може да влијае и на други зглобови.
Кога човек има комбинација, поточно псоријатичен артритис, доаѓа до воспаление и отекување на зглобовите, па дури и деформитет ако се работи за хронично воспаление. Промените на кожата и зглобовите кај псоријатичен артритис може да не се појават истовремено, но може да се појават и исчезнат во исто време.
Најчесто се јавува на возраст од 30 до 50 години, но може да се појави на која било возраст и кај двата пола.
Симптоми на псоријатичен артритис
Клиничката слика на псоријатичен артритис обично се развива постепено, односно артритисот се развива постепено и најчесто први се појавуваат кожни симптоми. Само 15% од пациентите прво развиваат артритис. Податоците покажуваат дека просечното време од почетокот на симптомите на артритис до почетокот на псоријазата е околу 10 години, но тие можат да се појават порано и многу подоцна.
Симптомите на артритис првично се неспецифични, како што се болки во мускулите, вкочанетост после спиење и нарушен сон. Со текот на времето се јавува периферен полиартритис, односно воспаление на неколку зглобови и промени во ноктите. Ова воспаление најчесто е од асиметричен распоред што значи дека истите зглобови на левата и десната страна на телото не се зафатени.
Симптомите вклучуваат болно згуснување и чувство на топлина на кожата на зглобовите. Воспалението на местото на тетивата е важна клиничка карактеристика на болеста која најчесто се јавува на местото на Ахиловата тетива и другите делови на стапалото. Може да се развие и на други делови од телото. Ова е специфичен почетен симптом на псоријатичен артритис. Покрај тоа, промени се појавуваат на ноктите и прстите. Ноктите почнуваат да пожолтуваат, се згуснуваат и стануваат кршливи. Освен на ноктите, промените ги зафаќаат и целите прсти и се јавува воспаление на меките ткива на прстите. Воспалението на прстите или дактилисот како симптом на псоријатичен артритис се јавува кај околу 35% од пациентите поради воспаление.
Промени може да се појават и во ‘рбетот каде што се јавуваат анкилозни промени или вкочанетост. Речиси половина од пациентите исто така страдаат од овој симптом. Ова може да предизвика вкочанетост на целиот врат, долниот дел на грбот и болка. Пациентите со повреди на ‘рбетниот мозок често имаат повторливо воспаление на предното око. Тежок артритис се јавува кај 5% од пациентите со заеднички деформитет и тежок исход на болеста.
Болката првично е посилна при мирување и се смирува со истегнување, а отокот првично може да се повлече и да се врати. Со текот на времето се зголемува бројот на зафатени зглобови, а покрај болката доаѓа и утринската вкочанетост која може да трае половина час, но и цел ден.
Дијагноза и третман на псоријатичен артритис
При дијагностицирање на псоријатичен артритис, неопходно е да се спроведе квалитетен клинички преглед и анамнеза. За да се постави дијагноза, не постои конкретен наод кој би ја потврдил болеста, но потребно е да се набљудуваат воспалителните параметри. Се испитуваат лабораториски параметри, а во дијагнозата се користат рендгенски снимки кои можат да покажат типични промени како што се оток, осификација или ерозија.
Кај пациенти со ревматоиден артритис, тоа е протеин произведен од имунолошкиот систем кој не се појавува кај псоријатичен артритис и на тој начин служи за диференцирање на болеста. Псоријатичните промени често се јасно видливи и артритисот треба да се потврди кај овие пациенти. Исто е ако некој во семејството има псоријаза, а на лицето сè уште не му е дијагностицирана оваа кожна болест.
Третман на псоријатичен артритис
Псоријатичниот артритис ги третира и промените на кожата и воспалението на зглобовите, но важно е да се напомене дека псоријазата не може да се излечи, туку само да се лекува. За оваа состојба се користат одредени лекови кои се ефикасни. Во третманот може да се користат злато, циклоспорин, етретинат, нестероидни антиинфламаторни лекови, имуносупресиви и кортикостероиди. Некои лекови кои се користат за лекување на псоријатичен артритис не треба да ги користат бремени жени. Некои пациенти бараат хируршки третман.
Покрај лековите, неопходна е и промена на начинот на живот и начинот на живот навика. Лицето кое боледува од овој тип на артритис треба да одржува здрава исхрана, да се одмора доволно, да избегнува стрес и редовно да врши некои физички активности. Важно е пациентот да практикува физикална терапија бидејќи ја одржува функцијата и го спречува развојот на зглобните деформитети.
Прогнозата е обично добра бидејќи се зафатени неколку зглобови, иако тие можат сериозно да се оштетат. Кај повеќето пациенти, нема значително оштетување на зглобовите или нарушување на нормалната способност.
