Познато е дека ракот на дебелото црево (колоректалниот карцином) е едно од најчестите малигни заболувања во развиениот свет, вклучително и во Хрватска.
Не можеме да ја промениме генетиката, но сепак има неколку начини на кои можете значително да го намалите ризикот за вашето здравје. Истражувањата покажуваат дека навиките поврзани со исхраната, тежината и физичката активност се силно поврзани со ризикот од болести и не треба да се заборави дека ваквите здрави навики можат поволно да влијаат на појавата на други неповрзани болести, изјави онкологот д-р. Д-р Давор Куст, советува што да правите:
1. Учествувајте во програма за рано откривање на рак на дебелото црево. Скринингот може да ја открие болеста пред пациентот да забележи симптоми. Ракот на дебелото црево најчесто се јавува на полипи кои може да се отстранат пред да се развијат во рак, а дури и ако ракот веќе се развил, постои можност да се открие во порана фаза кога третманот е многу поуспешен. Во Хрватска од 2008 година на секои две години се упатуваат лица на возраст од 50 до 74 години на тест за окултно крварење на измет. Пациентите со позитивен наод се упатуваат на понатамошна колоноскопија.
2. Јадете повеќе зеленчук, овошје и цели зрна. Таквата диета е поврзана со намален ризик од болести. Јадете помалку црвено (телешко, свинско, јагнешко) и преработено месо што, пак, го зголемува ризикот.
3. Редовно вежбајте. Луѓето кои водат седентарен начин на живот се изложени на зголемен ризик од развој на рак на дебелото црево. Зголемувањето на вашата активност може да го намали вашиот ризик.
4. Внимавајте на вашата телесна тежина. Дебелината и дебелината го зголемуваат ризикот од заразување и умирање од колоректален карцином. Поздравата исхрана и редовното вежбање може да ви помогнат да одржите соодветна тежина.
5. Не пуши. Долгорочните пушачи се разболуваат и умираат почесто од рак на дебелото црево. Консултирајте се со професионалец ако ви треба помош за да се откажете од пушењето.
6. Конзумирајте алкохол во умерени количини. Се препорачува консумирање до максимум 2 пијалоци дневно за мажи и 1 за жени.
Да потсетиме, во Хрватска, ракот на дебелото црево е втора водечка причина за смрт од малигни неоплазми, кај мажите по ракот на белите дробови и кај жените пред дојката (во 2019 година за прв пат пред ракот на дојката). Во вкупниот број на новозаболени од рак, околу 15% од мажите и 13% од жените заболуваат од рак на дебелото црево. Годишно се откриваат околу 3.500 нови случаи, но во повеќе од половина од нив болеста веќе се проширила на околните или далечните органи. Процентот на напреднат карцином е особено висок кај луѓето со ректален карцином. Имено, делумна причина е доцната посета и покрај симптомите како запек или видлива крв во столицата или ненавремено упатување на преглед на лица кои видно крварат со верување дека се хемороиди.
Во 2017 година, рак на дебелото црево е откриен кај 3.659 луѓе (2.143 мажи и 1.516 жени), а во 2019 година од оваа болест починале 2.095 луѓе (1.258 мажи и 837 жени), шеста водечка причина за смрт во Хрватска. Тоа значи дека секој ден по 10 луѓе дознаваат дека имаат рак на дебелото црево, а 6 умираат од оваа болест.
Познавањето на ефективни превентивни мерки, напредокот во терапевтските и дијагностички процедури (како полипектомија), подобрувањето на квалитетот на предоперативната проценка и терапијата (радиотерапија и хемотерапија), се покажа дека го намалуваат и морбидитетот и морталитетот. Научните истражувања, во кои се направени тестови на крв на столицата на голем број жители, покажаа дека е можно да се намали смртноста од рак на дебелото црево (објавено во 1993 година), изјави онкологот за порталот Ординација.
